به طور کلی بازار‌هایی که در آن افراد معامله‌گر دارایی‌های مالی خود را به خرید و فروش می‌رسانند به آن بازارها در واقع بازارهای مالی می‌گویند. دارایی‌های مالی نظیر طلا، سهام و اوراق بهادار در اینگونه بازارها معامله شده و قیمتی که برای معاملات برای آنها در نظر گرفته شده طبق فرآیند عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. جالب است بدانید که اینگونه بازارها در تلاش هستند تا بتوانند یک سیستمی منظم و باز برای معامله‌گران ایجاد کنند و به کمک آن شرکت‌ها می‌توانند سرمایه‌ای که مورد نیاز شان است را به آن دسترسی پیدا کنند. اینگونه بازارها نقشی موثر و حیاتی بر عملکرد درست و اصولی اقتصادهای سرمایه‌داری داشته‌اند. اگر کمی جزئی‌تر بررسی کنیم متوجه می‌شویم که هدف اصلی این بازارها این است تا بتوانند ارتباطی مناسب میان افرادی که با مازاد منابع و افرادی که با کمبود منابع مواجه هستند شکل بگیرد. همچنین این بازارها فقط در اوراق بهادار و بورس محدود نمی‌گردد؛ برخلاف چیزی که اکثر عموم بر آن باور دارند. در حالی که امروزه بسیاری از بازارهای مختلف و گوناگونی در این حوزه وجود داشته که سایر افراد با آن آشنا نبوده که ما در اینجا می‌خواهیم شما را با سایر این بازارها و ویژگی‌های آنها آشنا کنیم.
نحوه عملکرد بازارهای مالی
یکی از کارکردهای مناسبی که در این بازارها وجود دارد قیمت‌یابی آن بوده است. قیمت‌یابی به این معناست که مطابق با اطلاعاتی که در این بازار در دسترس است، بر اساس قیمت‌های عرضه و تقاضای موجود، قیمت اصلی اوراق بهادار را تعیین می‌کند. هرچقدر که بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار به قیمت اصلی خود نزدیک‌تر می‌شود و به قیمت واقعی آن می‌رسد.
یکی دیگر از مزایای مهم این بازارها، کمک کردن به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه‌ها است که مورد توجه افراد بسیاری قرار گرفته است. این بازارهای مالی منجر به این می‌شوند که پول‌های بلا استفاده و اضافی از سرمایه‌گذار‌های کوچک و بزرگ را به قسمت‌های مختلفی از صنایع و خدمات‌هایی که پر پتانسیل بوده و قابلیت رشد زیادی دارد را منتقل می‌کند که این امر یک مزیت نسبی در مقایسه با سایر صنایع‌ها است. این بازار باعث شده تا ریسک بین متقاضیان و دارندگان وجه تقسیم شود تا از ضرر‌های کلان جلوگیری گردد.
دسته بندی بازارهای مالی
بازارهای مالی دسته‌بندی‌های مختلفی مطابق با حق مالی، ساختار زمانی سررسید، ابزارهای مورد معامله و زمان واگذاری آنها وجود دارد که به بررسی ویژگی‌های هر کدام از این‌ها می‌پردازیم.
دسته بندی این بازارها بر اساس حق مالی
این بازارها مطابق با حق مالی به دو دسته تقسیم می‌گردند که این دسته‌ها اعم از بازار بدهی و بازار سهام هستند.
بازار بدهی
بخش بازارهای بدهی در واقع بازارهای هستند که در آنها مطالبه‌های ثابت شکل می‌گیرد یا ابزارهای بدهی همانند اوراق قرضه در آنها به صورت گسترده مورد معامله قرار می‌گیرد.
بازار سهام
در این گونه از بازار افراد سرمایه‌گذاری که وجود دارند سهام‌های خود را در آن مبادله می‌کنند.
دسته بندی این بازارها بر اساس ساختار سازمانی
بازارهای مالی در بخش ساختار سازمانی به چهار دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
بازار خارج از بورس
این بازار که در واقع بر چانه‌زنی نیز معروف است در آن اوراق‌های بهادری که توسط شرکت های بورس پذیرفته نشده‌اند. در بازار خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرد. ورود به این بازار در مقایسه با سایر بازارهای رسمی راحت‌تر بوده و می‌توان به راحتی معاملات خود را انجام داد.
بازار خارج از بورس معادل بازار فرابورس است و فقط یک تفاوت مهم میان این دو بازار وجود دارد. بازار فرابورس دارای مکانی فیزیکی جهت انجام معامله است و همچنین نام دیگر این بازار، بازار دوم است.
بازار سوم
این بازار به طور کلی تمامی بازارهای خارج از بورس را فرا می‌گیرد و همچنین در بازار سوم تمامی اوراق بهاداری که توسط بورس و خارج از بورس پذیرفته شده در اینجا مورد معامله قرار می‌گیرد. به دلیل اینکه بازار سوم در مقایسه با سایر بازارهای مالی حق کمیسیون و کارمزد بسیار کمتری دارد، سازمان‌ها و موسسه‌های سرمایه‌گذاری کلان در اینجا به معامله اوراق بهادار می‌پردازند.
بازار چهارم
در این نوع از بازار معمولاً آن دسته از سازمان‌هایی که معاملات کلان انجام می‌دهند وارد این بازار می‌شوند. همچنین برای اینکه حق کمیسیون و کارمزدی به کارگزاری پرداخت نشود طرفین معامله کننده به شکل مستقیم معامله خود را انجام می‌دهند. یکی از نکات مهم وجود نوعی سیستم کامپیوتری در این بازار است که موسسه‌ها به کمک این سیستم بسیار زیادی از اوراق بهادار یا سهام را می‌توانند بدون وجود کارگزاری واسطه‌ای خرید و فروش کنند. به طور کلی معامله‌های عمده و بلوکی در بازار چهارم انجام می‌گیرد.
دسته بندی این بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله
در این دسته بندی از بازارهای مالی، این بازارها به دو بخش بازار پول و بازار سرمایه تقسیم شده است.
بازار پول
در این نوع از بازار اوراق‌های بهادر که سررسید کمتر از یک سال دارند معمولاً در اینجا بسیار معامله می‌گردد. یکی از ویژگی‌های مهم این بازار سرعت نقش شوندگی بالای آن است و نرخ بهره‌ای که در این بازار وجود دارد مطابق با مدت زمانی است که اوراق بهادار در آن نگهداری شده است.
هر چقدر مدت زمان نگهداری اوراق بهادار شما بیشتر باشد، نرخ بهره آن نیز به همان قدر افزایش پیدا می‌کند. اما به طور کلی نرخ بهره‌ای که در این بازار وجود دارد، به دلیل اینکه سر رسید‌های کمتر از یکسال معامله شده است، کمتر از بازار سرمایه بوده و ریسک عدم پرداخت در بازار پول پایین است.
بازار سرمایه
در این نوع از بازار برخلاف بازار پول، سررسید‌هایی که بیشتر از یک سال هستند، معامله می‌شوند. اوراق‌هایی مانند اوراق قرضه بلندمدت و سهام از جمله مثال‌هایی هستند که در این بازار سرمایه معامله می‌شوند. از ویژگی‌های مهم این بازار می‌توان به آسان کردن تخصیص و هدایت منابع اشاره کرد که یکی از مزیت‌های مهم این بازار است.
دسته بندی این بازارها بر اساس زمان واگذاری
در آخرین بخش از این دسته بندی‌ها زمان واگذاری را بررسی می‌کنیم که این بازار به دو بخش بازار آتی و بازار نقدی تقسیم شده است.
بازار آتی
معمولاً در بازار آتی اوراق‌های مشتقه معامله می‌گردد. به همین دلیل که معامله این اوراق در این بازار بسیار فراوان است نام دیگر این بازار اوراق مشتقه است. اوراق‌های مشتقه در واقع به نوعی قراردادهایی هستند که باعث شده دارنده این اوراق تا یک زمان مشخص شده به اختیار خودشان بتوانند دارایی را خریداری کند و یا به فروش برساند.
بازار نقدی
یکی از بازارهای محبوب بازار نقدی است، چرا که در این بازار در زمانی که معامله‌ای انجام شد، تمامی مبادلات مالی در همان زمان صورت می‌گیرد. یعنی اینکه پس از پرداخت کردن مبلغ مورد نظر توسط خریدار دارایی، مالکیت محض آن اوراق یا کالا در همان لحظه به صورت آنی به خریدار منتقل می‌گردد.
واردات با وانیکس
همانطور که می‌دانید امروزه بازارهای مالی در کشورمان رشد چشمگیری داشته‌اند و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی زیادی در این عرضه وجود دارد. انواع بازارهای مالی که به معرفی آنها پرداختیم به شما کمک می‌کند تا آشنایی کاملی نسبت به این بازارها داشته باشید و در صورت ورود به آنها با آگاهی کامل وارد شوید.
امروزه در ایران کارگزاری‌ها و شرکت‌هایی هستند که از سرمایه‌های شما به خوبی نگهداری می‌کنند و شما با گرفتن مشورت از این موسسه‌ها و شرکت‌ها می‌توانید در این بازارهای مالی موفقیت چشمگیری به دست آورید.
