شاید این سوال مهمترین مساله در امر ترانزیت کالا باشد. قرار است در ادامه به طور کامل تعهد ترانزیت را توضیح دهیم. یعنی برای پاسخ به این سوال اول مشخص می‌کنیم که منظور از تعهد در ترانزیت چیست، چرا مهم است و انواع آن کدام است. اگر شما هم به این موضوع علاقه مندید حتما تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
ترانزیت کالا چگونه انجام می شود؟
قبل از هر چیزی لازم است که آشنایی کلی با ترانزیت کالا داشته باشیم. به طور کلی هر نوع صادرات یا واردات کالا به داخل کشور را ترانزیت می‌نامند. مراحل کلی انجام این کار نیز در مرحله اول اقدام برای خرید یا فروش کالا یا کالاهایی به خارج از کشور است. فرضا ترانزیت به درون کشور رخ دهد.یعنی واردات انجام شود. در این صورت خریدار در مرحله اول با شرکتی که قرار است اجناس از آن خریده شود ارتباط برقرار کرده و محصولات مورد نیاز خود را خریداری می‌کند. این خرید شامل ارائه پیش فاکتور به شرکت فروشنده خارجی و درج تعداد، قیمت و نحوه پرداخت حواله ارزی است. در مرحله بعد که در اصل ترانزیت در این مرحله رخ می‌دهد، اجناس خریداری شده توسط شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی به داخل کشور انتقال داده می‌شوند. این شرکت‌ها ممکن است از راه زمینی، هوایی یا دریایی اقدام به انجام این کار کنند.
آنچه مهم است که ترانزیت دارای چیزی به نام بیمه باربری ترانزیت است. درست مانند ما که خود را بیمه می‌کنیم، اجناس ترانزیت شده نیز بیمه می‌شوند تا اگر در طی مسیر یا هنگام خالی کردن آن‌ها صدمه‌ای به آن‌ها وارد شد، خسارت وارد آمده جبران شود.در این بیمه تعهداتی در قبال اجناس انتقال یافته وجود دارد که بررسی این تعهدات جواب سوال ما یعنی تعهد ترانزیت است. در ادامه ابتدا راجع به اینکه بیمه باربری ترانزیت و اینکه چیست توضیح می‌دهیم و سپس به تعهداتی که در آن قید شده می‌پردازیم.
بیمه باربری ترانزیت چیست
همانطور که گفتیم، ترانزیت کالا از خارج به داخل کشور (و بالعکس) نیازمند برقراری بیمه کالا است. چرا که هنگام سوار کردن، انتقال دادن و پیاده کردن کالا احتمال آسیب‌رسانی وجود دارد. همین باعث می‌شود که از قبل به فکر بیمه کردن کالا بود. شرکت‌های حمل و نقل همیشه بیمه باربری ترانزیت را جزو مراحل اصلی واردات کالا به کشور قرار داده و متعهد به رعایت آن هستند. به طور کلی بر اساس استانداردهای قوانین بیمه جهانی، در بیمه باربری ترانزیت نیز تعهداتی وجود دارد که در واقع همان پاسخ تعهد ترانزیت چیست، می‌باشد. این تعهدات به ترتیب در زیر آورده شده‌اند.
تعهد کلی
این تعهد برای زمانی که ممکن است کل بار در یک آتش‌سوزی بزرگ از بین برود، داده می‌شود. در واقع به موجب تعهد کلی، اگر ناگهان کل بار وارداتی در هر جای مسیر آتش گرفته و از بین برود، بیمه باربری ترانزیت موظف است خسارت آن را به صاحب بار پرداخت کند.
تعهد بند C
بند C در تعهد ترانزیت شامل حوادثی بسیار بیشتر از آتش سوزی می‌شود. در این تعهد مواردی مثل انفجار یا آتش‌سوزی، به گل نشستن، برخورد، غرق شدن یا واژگونی کشتی، تصادف یا واژگونی وسیله نقلیه زمینی، تخلیه اضطراری محموله و آسیب دیدن یا از بین رفتن کالاها به دریا به خاطر کاهش دادن وزن کشتی یا انهدام در جریان خسارت عمومی پوشش داده شده است. به طور کلی تعهد بند C در ترانزیت زمینی که عموما با کامیون انجام می‌شود و ترانزیت دریایی با کشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تعهد هرگونه خسارت به کالاهای درون کشتی به خاطر برخورد کشتی با هر چشم خارج از آب نیز پوشش داده شده است.
تعهد بند B
جالب است بدانید تعهد بند B حتی بلایای طبیعی را هم شامل می‌شود. این بند در تعهد ترانزیت شامل زلزله، آتشفشان یا رعد و برق، سقوط کالاها به درون دریا از روی عرشه کشتی، نفوذ آب به داخل کانتینر، انبار و وسیله حمل و نقل کالاها و ایجاد خسارت برای آن‌ها، آسیب رسیدن به کالا به خاطر ماندن در کشتی یا خسارت دیدن آن‌ها هنگام تخلیه است.
به طور کلی این تعهد برای سفرهای زمینی و دریایی در نظر گرفته شده است و شامل مواردی که با هواپیما ترانزیت می‌شون، نمی‌گردد. به همین دلیل بیشتر شرکت‌های حمل و نقل که واردات خود را با کشتی انجام می‌دهند از این تعهد پیروی می‌کنند.
تعهد بند A
تعهد بند A یکی دیگر از تعهداتی است که در بیمه باربری ترانزیت رعایت می‌شود. این تعهد برای کالاهای آسیب‌پذیر تعریف شده است. در واقع خساراتی که در تعهدات قبلی پوشش داده نمی‌شود را می‌توان در این تعهد مشاهده کرد.
این موارد عبارتست از: ایجاد خسارت عمدی به کالاها توسط بیمه‌گذار، کاهش وزن، پوسیدگی و فرسودگی محموله در طول انتقال، ایجاد آسیب به خاطر بسته‌بندی نامناسب توسط بیمه‌گذار، آسیبی که به خاطر نقص ذاتی محموله تحت پوشش به وجود می‌آید.
آسیب ناشی از تاخیر در حمل بار (برای مواد غذایی)، آسیب و اتلاف ناشی از ناتوانی مالی طرفین در انجام تعهدات مالی، اتلاف و آسیب ایجاد شده ناشی از کار با مواد مرتبط با انرژی هسته‌ای و آسیب ایجاد شده به خاطر جنگ و قحطی. مواردی که در بند A نام برده شد از جمله تعهداتی است که در مابقی گزینه‌ها قید نشده و نشان از گستردگی بیمه باربری ترانزیت است. این تعهدات به طور کلی برای جلوگیری از هرگونه آسیب به محمولات ترانزیت شده داده می‌شود.
دریافت خسارت از بیمه باربری چگونه انجام می شود؟
حال که با تعهدات بیمه باربری تعهد ترانزیت آشنا شدیم، باید از شرایط و مدارکی که برای دریافت خسارت از بیمه باربری لازم است رعایت شود نیز اطلاع یابیم. این شرایط و مدارک برای هنگامی است که هرگونه خسارت به کالای شما وارد شده باشد و شما بخواهید طبق تعهداتی که بیمه باربری ترانزیت به شما داده، خسارت بگیرید.
مدتی بعد از تحوبل بار ممکن است شما متوجه خسارات وارده به محصولات خود شوید. به همین دلیل لازم است که با مستندات و مدارک ادعای خسارت کنید تا بیمه باربری ترانزیت نیز به خوبی به تعهدات خود عمل کند. مدارک لازم برای دریافت خسارت عبارتست از:
- نامه اعلام بیمه‌گذار و بارنامه حمل داخلی
- بارنامه و فاکتور خرید
- صورت بسته بندی و گواهی مبدا
- گواهی بازرسی کالا
- راه‌نامه CMR در حمل و نقل‌های زمینی
- تصویر پشت و روی پروانه ورودی کالا (برای کالاهای وارداتی)
- تصویر پشت و روی پروانه خروجی کالا (برای کالاهای صادراتی)
- قبض‌های مربوط به انبار گمرک
- صورت مجلس گمرکی یا بندری
- گواهی کسر تخلیه یا عدم تحویل کالا (در مواقعی که کسری در کالاهای دریافتی وجود داشته باشد)
- گواهی نیروهای انتظامی از وقوع حادثه در زمان‌هایی که حادثه‌ای رخ داده باشد.
بهترین نوع ترانزیت کدام است؟
با توجه به بندهایی که در تعهد ترانزیت نام بردیم، به نظر شما بهترین نوع ترانزیت کدام است؟ به طور کلی هر نوع ترانزیتی مزایا و معایب خاص خود را دارد. به همین دلیل نمی‌توان ب طور مطلق گفت که مثلا ترانزیت هوایی دچار حادثه کمتری نسبت به ترانزیت دریایی می‌شود. در نتیجه بهتر است برای همه حمل و نقل‌های خود از ترانزیت هوایی استفاده کرد.
با این حال بسته به کالای وارداتی می‌توان نظر داد که کدام ترانزیت بهتر است. مثلا اگر می‌خواهید وسایل بسیار ظریف وارد کنید، بهتر است از ترانزیت هوایی استفاده کنید. در عوض برای وارد کردن پوشاک و اجناس الیافی، از آن‌جا که کالاهایی شکننده نیستند می‌توان از ترانزیت دریایی هم استفاده کر؛
چون احتمال ایجاد آتش‌سوزی در حمل و نقل به وسیله کشتی بسیار کمتر از ترانزیت توسط قطار یا کامیون است؛ پس اینکه بتوان بطور مطلق یکی از روش‌های ترانزیت را بر دیگر روش‌ها ترجیح داد ممکن نیست. با این حال اگر شما بیمه باربری ترانزیت مناسبی برای واردات خود انتخاب کنید، اگر هم مشکلی پیش بیاید، خیالتان راحت خواهد بود که هزینه خسارات وارده بر کالای شما تمام و کمال پرداخت می‌شود.
حرف آخر
به طور کلی در این مقاله سعی کردیم که راجع به تعهد ترانزیت، توضیح دهیم. چیزی که در توضیح تعهدات ترانزیت بسیار مهم است این است که باید حتما توسط یک شرکت یا کمپانی وارداتی با تجربه اقدام به برقراری آن کرد. کمپانی وانیکس با داشتن تجربه فراوان در امر ترانزیت و واردات کالا یکی از بهترین گزینه‌ها برای تعیین نوع بیمه ترانزیت کالاهای شماست. این مجموعه با شرکت‌های حمل و نقل ترانزیت بسیاری در ارتباط است و به طور کلی با انواع تعهدات و چگونگی دریافت آن‌ها بعد از خسارات احتمالی آشنایی کامل دارد.
