به طور کلی هنگامی که صحبت از سرمایه گذاری با ریسک پایین می‌شود، معمولا افراد بانک‌ها را به شما پیشنهاد می‌دهند. ریسک پایین این نوع بازار مالی درست است؛ اما باید در نظر داشت که مقصود اصلی از سرمایه‌گذاری جلوگیری از کاهش ارزش سرمایه در برابر تورم است. این سوال پیش خواهد آمد که آیا سود سپرده‌های بانکی توانایی جبران تورم را دارد؟ در اکثر موارد این دو مقدار بسیار به هم نزدیک هستند؛ به عبارت ساده‌تر سرمایه‌گذاری در بانک‌ها مقصود اصلی خود را به خوبی برآورده نمی‌سازند. در ادامه به موضوع بازارهای مالی کم ریسک می‌پردازیم.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
یکی از شایسته‌ترین بازارهای مالی کم ریسک با سود قابل اطمینان، صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت ماهانه و سالانه هستند؛ این صندوق‌ها ملزم هستند که حداقل ۷۰ درصد از سرمایه آورده شده را به اوراق با درآمدهای ثابت یا سپرده‌های بانکی اختصاص دهند. اگرچه در برابر ۳۰ درصد باقی مانده مختار خواهند بود تا در دیگر انتخاب‌ها همچون سهام، حق تقدم داشته باشند. از این رو، سود بالاتری نسبت به سود بانکی به شما تعلق خواهد گرفت. از مزایای دیگر این صندوق‌ها می‌توان به روزشمار بودن آن‌ها اشاره کرد؛ در حقیقت هر وقت که شما بخواهید می‌توانید، سرمایه خود را از صندوق خارج کنید.
اینگونه صندوق‌ها به دو روش سود حاصله را تقسیم می‌نمایند؛ در برخی مواقع ابتدا و در پایان ماه سود حاصل شده را به حساب سرمایه‌گذاران این عرصه واریز می‌کنند و نیز گاهی اوقات بهای روزانه هر واحد صندوق درآمد ثابت را به ازای سود حاصل شده، افزایش می‌دهند.
مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری
صندوق‌های سرمایه گذاری که اغلب به عنوان یکی از موارد مساعد در بازارهای مالی کم ریسک با سود مطمئن شناخته میشوند که دارای مزایا و معایب مختلفی هستند؛ این صندوق‌ها تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار کشور است. همچنین این سازمان با قرار دادن محدودیت‌هایی، صندوق‌ها را وادار می‌کنند تا مبالغ خود را در بازارهای مالی مورد تایید، سرمایه‌گذاری نمایند. گفتنی است این صندوق‌ها از شفافیت اطلاعاتی بسیاری برخوردار هستند. به طور مثال، بایستی میزان دارایی، خرید و فروش‌های خود را در سامانه کدال منتشر نمایند. بدین سبب وجود بازارگردان در این نوع صندوق‌ها، دارای ریسک نقدینگی پایینی می‌باشند.
از جمله مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- صرفه‌جویی در زمان
- مدیریت حرفه‌ای و تخصصی
- تقسیم هزینه‌ها بین سرمایه‌گذاران
- کاهش ریسک
- عدم کنترل سرمایه‌گذار بر سبد دارایی خود
- نداشتن حق رای در مجامع شرکت‌ها
اوراق مشارکت
یکی از بهترین گزینه‌ها در بازارهای مالی کم ریسک با سودی مطمن و زیاد، اوراق مشارکت است. این اوراق همچون اوراق بهاداری هستند که با دارا بودن مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، منتشر می‌گردند. در واقع این اوراق بهادار، قیمت اسمی مشخص شده‌ای دارند که در وقت تعیین شده هم صادر میشوند. مقصود از انتشار این اوراق، تامین قسمتی از منابع مالی ضروری در شرکت‌های دولتی و یا خود دولت است. به عبارتی این اوراق در راستای طرح‌های انتفاعی دولت، پروژه‌های عمرانی، تهیه مواد اولیه ضروری واحدهای تولیدی و کارخانجات‌ها به واسطه ی عرضه عمومی به سرمایه گذاران در این عرصه واگذار می‌شود.
بر طبق سررسید پایانی، سود تضمین شده در اوراق به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌گردد. در واقع چنانچه سود نهایی پروژه بیشتر از سود مشخص شده باشد، الباقی سود هم پرداخت خواهد شد. نوع اوراق مشارکت صادر شده در مقدار سود و بازدهی آن تاثیر بسیار زیادی دارد؛ اما در مجموع، به طور معمول سود در نظر گرفته شده برای این اوراق، کمی بیشتر از سود سپرده های بانکی است.
سبدگردانی اختصاصی
سبدگردانی اختصاصی از جمله مواردی است که برای سرمایه گذاری با ریسک کم در بازار بورس می‌توان مطرح کرد. با در اختیار قرار دادن سبد دارایی یا به عبارتی پرتفوی به فردی آگاه و با تجربه در عرصه بازار بورس سرمایه، می‌توانید از میزان ریسک سرمایه خود بکاهید.
این افراد به طور معمول توانایی بسیار خوبی در تحلیل و سهام‌های ارائه شده در این بازار دارند و می‌توانند آیند سهام‌ها در این بازار را شناسایی کنند. به همین خاطر می‌توانید به راحتی انتخاب نمایید که سبد سرمایه‌گذاری شما متشکل از چه نوع سهامی باشد. به عبارتی کمپانی های سبدگردان پیش از شروع به سرمایه‌گذاری، در پی جلساتی اهداف و مقدار ریسک‌پذیری شما را ارزیابی می‌کنند و بر طبق اطلاعات به دست آمده، سبد سرمایه‌گذاری شما را تشکیل می‌دهند.
گفتنی است که همه ی صندوق‌هایی که با عنوان سرمایه‌گذاری کم ریسک نام برده میشوند، تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار کشور فعالیت می‌کنند؛ بنابراین از شفافیت اطلاعاتی بسیاری برخوردار هستند. همه‌ی اطلاعات راجع به این صندوق‌ها در سایت شرکت‌ها وجود دارد و با تغییرات آن به روزرسانی می‌گردند.
اسناد خزانه اسلامی با نام اختصاری اخزا
اسناد خزانه اسلامی نوعی از اوراق بدهی منتشر شده است که در بازارهای مالی کم ریسک با سود مطمئن، مورد استفاده قرار می‌گیرند. دولت این اوراق را به جای بدهی به پیمانکاران خود ارائه می‌دهد. این اوراق نیز دارای سررسید می‌باشد و دولت متعهد است تا در زمان مقرر در سررسید مبلغ اسمی را به پیمانکاران پرداخت نماید.
یکی از اولویت‌های دولت در تسویه، پرداخت اصل اسناد خزانه و سود مرتبط با آن است. از این رو، ریسک این اوراق بسیار پایین است. از سوی دیگر، نقدینگی بالایی هم دارد؛ چرا که تقاضا برای خرید این اوراق بالا است. لازم به ذکر است که برای خرید این اوراق داشتن کد بورسی الزامی است که افراد می‌توانند از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها نسبت به خرید این اوراق اقدام نمایند. دقت داشته باشید که نمادهای اخزا یک هفته پیش از موعد سررسید، متوقف می‌گردنند. سود این اوراق هم به ازای بهای اسمی هر ورق به حساب سرمایه گذاران واریز می‌گردد.
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با استفاده از دانش‌های تحلیلی
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت و سپرده‌گذاری در بانک، از روش‌های غیرمستقیم در بازارهای مالی کم ریسک به شمار می‌روند. در مقابل این روش‌های غیرمستقیم، روش مستقیم سرمایه‌گذاری نیز وجود دارد که فرد می‌تواند خود مستقیما سهام مورد نظر را خریداری و سرمایه‌گذاری و سود دلخواه را کسب کند.
اولین گام در سرمایه‌گذاری به صورت مستقیم، ثبت نام سجام و دریافت کد بورسی است. در این روش از سرمایه‌گذاری، بعد از ثبت‌نام و افتتاح حساب در یک کارگزاری مطمئن، کد بورسی برای سرمایه‌گذار صادر خواهد شد. لازمه سرمایه گذاری در این روش داشتن آگاهی و دانش لازم در خصوص بازار سرمایه و انواع تحلیل‌ها است. چرا که آموزش و افزایش دانش در هر عرصه‌ای ریسک فعالیت در آن حوزه را کاهش خواهد داد.
افرادی که آموزش‌های مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در بورس را به خوبی گذرانده یا با روش‌های تحلیلی بورس همچون تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال آشنایی داشته باشند، می‌توانند ریسک سرمایه‌گذاری خود را تا حد زیادی کاهش دهند.
یکی دیگر از نکاتی که در یک سرمایه گذاری کم ریسک از اهمیت بسیاری برخوردار است و کمک کند، متنوع سازی سبد سهام است. حتما این ضرب المثل را شنیده‌اید که تمامی تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار نده. مفهوم این ضرب‌المثل این است که یک سرمایه‌گذار تنها نباید همه دارایی خود را در یک سهم یا یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری کند؛ چرا که عوامل خارجی همچون ریسک سیستماتیک ممکن است بر روی آن صنعت تاثیر بگذارند و سهام‌دار در آن صنعت مشمول ضررهای هنگفتی شود.
سخن آخر
سرمایه‌گذاری می‌تواند همچون قدم برداشتن بر روی لبه تیز تیغ باشد. همچنین می‌تواند تاحدی پر ریسک باشد که سرمایه‌گذار حس کند تنها لحظه‌ای تا از دست دادن سرمایه‌اش زمان خواهد داشت. از سوی دیگر سرمایه گذاری در بازارهای مالی کم ریسک می‌تواند با قرار دادن سرمایه در گاوصندوق خانه تفاوتی نکند و البته سود قابل توجهی نیز نداشته باشد.
به عبارتی می‌توان گفت سرمایه‌گذاری حد تعادلی میان ریسک و سود باشد و سرمایه‌گذار نه روی لبه تیغ راه برود و نه سرمایه‌گذاری بدون سودی داشته باشد. بلکه می‌تواند حد متعادلی از ریسک را تحمل و به پاس این تحمل، سودی هم دریافت کند. در این حالت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند مناسب‌ترین گزینه باشد.
سوالات متداول بازارهای مالی کم ریسک
-
منظور از سود مرکب در صندوق های سرمایه‌گذاری چیست؟
سود یا بهره مرکب به گونه‌ای از سود اطلاق می‌شود که در آن، سود کسب شده در هر بازده زمانی مجددا به اصل سرمایه اضافه شده و به آن هم سود تعلق خواهد گرفت.
-
صندوق‌های با درآمد ثابت مفید چه صندوق‌هایی هستند؟
صندوق حامی و صندوق نامی، دو صندوق با درآمد ثابت تحت مدیریت کارگزاری مفید هستند.
-
چگونه می‌توان راندمان صندوق‌های حامی و نامی را در دوره‌های زمانی مختلف مشاهده کرد؟
اشخاص می‌توانند با مراجعه به سایت هر صندوق سرمایه‌گذاری، و ورود به قسمت گزارش‌های صندوق و با انتخاب گزارش‌های دوره‌ای صندوق، راندمان هر صندوق را در دوره زمانی روز، هفته، ماه، سه ماه، شش ماه و یک‌سال گذشته مشاهده نمایند.
