اتاق بازرگانی اهداف مختلفی را دنبال می‌کند که سبب هر چه بهتر شدن فعالیت‌های اقتصادی در کشور می‌شود. در ادامه به بررسی اتاق بازرگانی، فعالیت‌ها، تشکل‌ها و پاسخ به این سؤال می‌پردازیم که اتاق بازرگانی دولتی است یا خصوصی؟
اتاق بازرگانی چیست؟ اتاق بازرگانی دولتی است یا خصوصی؟
مطابق ماده ۲ قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران، اتاق بازرگانی، مؤسسه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی بوده که شخصیت حقوقی و استقلال مالی دارد. هدف این مؤسسه، جهت ایجاد هماهنگی و همکاری میان بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن است. اتاق بازرگانی در مراکز تجاری مهم مملکتی، بنا بر تقاضای تجار و پیشنهاد وزارت اقتصاد ملی با تصویب دولت به وجود آمده است.
اتاق بازرگانی و بخش‌های صنایع، معادن و کشاورزی ایران تا به امروز اقدامات بسیاری را در زمینه توسعه صادرات و شناساندن بازار و کالاهای ایران به دیگر کشورها به سرانجام رسانده است. امروزه اتاق بازرگانی ایران به طور تقریبی ۲۰ هزار عضو در سراسر ایران دارد. اولین اتاق بازرگانی ایران در ۱۶ مهر ۱۳۰۵ در وزارت بازرگانی در تهران تشکیل شد سپس در سال ۱۳۰۹ قانون تجارت در ۵ فصل و ۳۵ ماده به تصویب رسید. همراه با اتاق بازرگانی، اتاق صنایع و معادن نیز ایجاد شد که مدت‌ها بعد با این اتاق ادغام شد.
کارت بازرگانی
بر اساس قوانین گمرک کشور، کارت بازرگانی، گواهی است که شخص دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌توانند اقدام به تجارت در زمینه واردات و صادرات کالا نمایند. تجارت خارج از مرز‌های کشور از ثبت سفارش و ترخیص کالا تا واردات از مناطق آزاد، حق‌العمل کاری در گمرک و صادرات کالاهای مجاز را در بر می‌گیرد. به این ترتیب، ورود و ارسال کالا برای کلیه تجار آزاد نیست و بازرگانانی می‌توانند اقدام به واردات و صادرات کالا نمایند که دارای کارت بازرگانی باشند. در واقع واردات و صادرات افراد و شرکت‌ها، مشروط به داشتن کارت بازرگانی است. صدور کارت بازرگانی منوط به این است که بازرگان شرکت بازرگانی خود را در دفتر ثبت تجارتی ثبت کرده، دارای دفاتر پلمب‌شده تجارتی بوده و عضویت اتاق بازرگانی محل خود را هم قبول کرده باشد.
بخش‌های اتاق بازرگانی
سال‌های گذشته بخش‌های اتاق بازرگانی به سه بخش صنعت، معدن و بازرگانی تقسیم می‌شد، اما طبق قوانین در چند سال اخیر بخش‌های اتاق بازرگانی دستخوش تغییر شده و بخش کشاورزی هم به آن اضافه شده است. به این شکل که ۱۶ نماینده از بخش بازرگانی، ۱۴ نماینده از بخش صنعت، ۴ نماینده از بخش معدن و ۶ نماینده از بخش کشاورزی در اتاق بازرگانی تهران انتخاب می‌شوند. اتاق‌های بازرگانی در شهرستان‌ها نیز ۱۵ نماینده با ترکیب ۵ نماینده از بخش بازرگانی، ۵ نماینده از بخش صنعت، ۲ نماینده از بخش معدن و ۳ نماینده هم کشاورزی انتخاب می‌شوند.
تشکل‌های عضو اتاق بازرگانی
تشکل‌های اتاق بازرگانی شامل استانی و ملی می‌شوند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
تشکل استانی: هم‌اکنون ۱۷۲ عضو اتاق‌ها، در زمینه تولید، خدمات، صادرات و واردات همچنین خدمات مهندسی در قالب حدود ۱۵ هزار بنگاه اقتصادی فعالیت می‌نمایند.
تشکل ملی: این تشکل از ۱۸۵ عضو اتاق‌ها، در عرصه تولید، خدمات، صادرات و واردات و خدمات مهندسی در قالب حدود ۱۵ هزار بنگاه اقتصادی فعالیت می‌نمایند.
فعالیت‌های مهم اتاق بازرگانی
اتاق بازرگانی اقدامات مهمی انجام می‌دهد که در زیر به مهم‌ترین آنها پرداخته خواهد شد:
- بیان نمودن تصمیمات در کمیسیون‌های تخصصی به قوای سه‌گانه جهت حمایت بخش خصوصی به دنبال راه حل جویی مشکلات، گسترش راه توسعه اقتصاد کشور و اثرگذاری در مصوبات قانونی مطرح در دولت و مجلس
- اقداماتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی با کمک‌های فنی و اقتصادی و همکاری‌های سازمان سرمایه‌گذاری
- صادرکردن و همچنین تمدید کارت‌های بازرگانی و اقدامات مربوط به عضویت اتاق
- صادرکردن گواهی مبدأ
- تأیید نمودن اسناد مربوط به امور تجاری
- ویزای تجاری
- ارائه انواع خدمات مشاوره در زمینه‌های سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، مسائل مربوط به امور مالیاتی (حضوری و آنلاین)، در زمینه مسائل حقوقی (حضوری و آنلاین) و مسائل مرتبط به تأمین اجتماعی (حضوری و آنلاین)
- اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری
- صادر نمودن شناسنامه‌های فرش
- معرفی کردن اعضا برای عضویت آنها در شورا و اتاق‌ها
- امور مربوط به قضاوت و حل اختلافات موجود بین تاجران
- ارسال کردن نشریات مربوط به اتاق بازرگانی
دیگر فعالیت‌های اتاق بازرگانی
اتاق بازرگانی علاوه بر اقداماتی که در بالا بررسی شد، فعالیت‌های دیگری نیز انجام می‌دهد که در زیر به مهم‌ترین آنها خواهیم پرداخت.
- ارائه معرفی‌نامه‌ها برای دریافت جوایز صادراتی
- وظیفه سازماندهی‌کردن نمایشگاه‌های ویژه خدمات و کالاهای استان تهران به‌عنوان نماینده بخش خصوصی
- ارتباط برقرار کردن در تهران با رایزنان بازرگانی خارجی و سفیران
- اقدامات مربوط به جمع‌آوری کردن اطلاعات مربوط به اعضای اتاق به‌منظور معرفی نمودن در پرتابل راهنمای تجاری
- امکان برقراری ارتباط در چارچوب فرصت‌های تجاری به‌صورت آنلاین بین فروشندگان و خریداران کالا و خدمات
- توانمندسازی و آماده‌سازی در انجام امور تجارت بین‌المللی زنان عضو اتاق برای رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی کشور و دیگر اهداف مهم تجاری
- سه اقدام مهم برای سیستم مدیریت کیفیت، یعنی اجرا، حفظ و بهبود مستمر آن برای رسیدن به اهداف کلان
- اقدامات مدیریتی سیستم مدیریت کیفیت مطابق با استاندارد ISO
- اطلاع‌رسانی اعضای هیات نمایندگان و اعضای اتاق با ارسال روزنامه‌ها و انواع بولتنهای خبری
- برگزار نمودن نشست‌های مطبوعاتی
- برقراری ارتباط و تعامل با سازمان‌های فعال در حوزه استاندارد کالاها و خدمات
انتخابات اتاق بازرگانی ایران
برای انتخابات اتاق بازرگانی ایران، شرایطی وجود دارد که لازم به اعمال آن است. در این بخش مهم‌ترین ماده و تبصره‌های مربوط به انتخاب اتاق بازرگانی ایران را شرح می‌دهیم.
ماده ۴: انتخابات اتاق‌ها ظرف مدت یک‌ماهه و روزانه در سراسر کشور انجام می‌شود.
تبصره ۱: هیات نمایندگان برای دوره بعد باید دو ماه قبل از پایان هر دوره توسط اتاق ایران با برگزاری انتخابات مشخص شود.
تبصره ۲: یک انجمن برای نظارت برای نظارت بر انتخابات اتاق تهران و شهرستان‌ها به کار گرفته می‌شوند. این انجمن متشکل از یک نماینده وزارت بازرگانی که وزیر بازرگانی وی را معرفی می‌کند و چهار نفر دیگر از نمایندگان اتاق ایران که توسط رئیس اتاق معرفی می‌شوند.
سخن پایانی
برای پاسخ به اینکه اتاق بازرگانی دولتی است یا خصوصی، نمی‌توان پاسخ روشنی داد. همچنین ساختار این اتاق با اتاق‌های بازرگانی در سراسر دنیا متفاوت است. اتاق‌های بازرگانی به‌عنوان یکی از سازمان‌های مهم و اقتصادی در جهان دارای وظایف خاصی است.
اصلی‌ترین وظیفه اتاق‌های بازرگانی، فراهم‌کردن بستری شایسته برای فعالیت صحیح، سالم و قدرتمند شرکت‌های عضو و پیگیری دشواری‌ها شرکت‌ها در داخل و خارج از کشور است. همچنین با هدف رفع معضلات مربوط به کسب‌وکار در تلاش بوده تا زمینه فعالیت‌های اقتصادی را برای افراد تسهیل نماید. برای انتخاب اتاق بازرگانی ایران، قوانینی وجود دارد که در این زمینه اعمال می‌شود.
