خشکسالی‌های گسترده سبب کاهش شدید علوفه‌های داخلی شده است به شکلی که منبع غذایی این حیوانات تا حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است که خود این امر به یکی از دلایل داغ شدن بازار واردات نهاده‌های دامی بدل شده است. اما وجود برخی مشکلات واردات نهاده‌های دامی باعث اهمیت این موضوع شده است. به همین خاطر ما قصد داریم تا در این مقاله به نهاده‌های دامی و مشکلات واردات این محصول بپردازیم.
نهاده دامی چیست؟
نهاده دامی یا همان خوراک دام و طیور اصلی‌ترین ماده غذایی مورد مصرف حیوانات پرورشی به‌حساب می‌آید. به بیانی دیگر در دنیای دامپروری نوین و با توجه به افزایش جمعیت و به دنبال آن تقاضا برای مصرف هر چه بیشتر محصولات دام و طیور ما به ماده غذایی مفید و مقوی و همراه با سرعت رشد بالا نیازمند هستیم. به همین دلیل نهاده‌های دامی به‌عنوان اصلی‌ترین خوراک در صنایع پرورش دام و طیور به شمار می‌رود. نهاده‌های دامی تمامی مواد مورد نیاز بدن حیوانات از قبیل پروتئین، فیبر و پتاسیم را در جهت رشد و پرورش سریع و اصولی فراهم می‌نماید.
نهاده‌های دامی دارای انواع و اقسام مختلفی بوده و با توجه به نوع حیوان و میزان مصرف از نوع مناسب آن استفاده می‌شود از معروف‌ترین نهاده‌های دام و طیور می‌توان به کنسانتره طیور، دانه طیور، کنجاله طیور، سبوس دامی، کنجاله دامی و کنسانتره دامی اشاره کرد.
چرا صاحبان پرورش‌دهنده دام و طیور به واردات نهاده دامی رو آورده‌اند؟
شاید یکی از سؤالاتی که ذهن مخاطب را مشغول نموده و به فکر واداشته این است که چرا نهاده‌های دامی از خارج از کشور وارد می‌شود؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که متأسفانه سیاست‌های داخلی در زمینه تولیدات نهاده‌های دامی موجب شده است تا تولید این محصول در کشور با موانع زیادی همراه بود و به طور کلی یا تولید نشود و یا در صورت تولید آن‌قدر کم باشد که جوابگو تمامی نیاز‌های مصرف‌کنندگان نباشد. از سوی دیگر خشکسالی‌های چند سال اخیر این معضل را نیز شدیدتر کرده است به همین جهت است که درصد بسیار بالایی از نهاده‌های دامی مورد نیاز از طریق واردات از خارج کشور به دست می‌آید.
مشکلات واردات نهاده‌های دامی چیست؟
امروزه واردات نهاده دامی به یکی از مشکلات اساسی در این زمینه بدل شده است. در حقیقت یکی از معضلات اصلی پرورش‌دهندگان دام و طیور موانع اصلی در واردات نهاده‌های دام و طیور است. این مشکلات تأثیر منفی و عمیقی را بر روی این بخش از صنعت دامپروری گذاشته است به همین جهت ما در ذیل به اصلی‌ترین مشکلات واردات نهاده‌های دامی می‌پردازیم.
نوسانات ارز و افزایش قیمت نهاده‌های دامی
یکی از اساسی‌ترین مشکلات در خصوص واردات نهاده‌های دامی نوسانات بازار و ارز و به دنبال آن افزایش قیمت این نوع نهاده در بازار‌های جهانی است به‌طوری که بسیاری از پرورش‌دهندگان دام و طیور را با مشکل جدی مواجه کرده است. همچنین در کنار این افزایش قیمت با توجه به سیاست‌هایی که دولت در خصوص واردات این نوع نهاد‌های دامی در پیش گرفته و افزایش نرخ پایه گمرکی در خصوص واردات مشکل واردکنندگان را تشدید نموده است. همین امر بسیاری از پرورش‌دهندگان دام و طیور را در معرض ورشکستگی و یا آسیب جدی مالی قرار داده است.
وجود واسطه‌ها و رابطین و افزایش هزینه‌های واردات نهاده‌های دامی
وجود واسطه‌ها یکی از مشکلات واردات نهاده‌های دامی است. به بیانی دیگر وجود واسطه‌هایی که همواره بخش عظیمی از درآمد‌های واردات را از آن خود می‌کنند به‌عنوان یک معضل برای واردکنندگان بدل شده است. در حقیقت نه‌تنها هزینه‌های خود واردات و عوارض گمرکی سبب ازدیاد هزینه تهیه نهاده‌های دامی شده است بلکه وجود واسطه‌های فروشنده در این بین نیز این مشکل را تشدید نموده و سبب آسیب به پرورش دهندگان دام و طیور شده است.
رسوب نهاده‌های دام و طیور
مشکلات حمل‌ونقل، کمبود ماشین‌های حمل و عدم سرعت در بارگیری نهاده‌های دامی سبب رسوب این نوع نهاده‌های دامی می‌شود. در واقع رسوب کالا به مدت زمانی اطلاق می‌شود که کالاهای وارداتی مدت‌زمان زیاد و غیرمعمولی را در انبار‌های واردکننده باقی بمانند بدون این که جریان ترخیص و گمرک آن‌ها خاتمه یافته و کالا ترخیص شود.
از سوی دیگر عوامل بیان شده مانند عدم حمل‌ونقل مناسب و یا کمبود ماشین‌های حمل مثل کامیون می‌تواند جریان رسیدن نهاده‌های دامی به پرورش‌دهنده را کند نموده و موجب مشکلات جانبی و اقتصادی فراوانی شود. در جهت حل این مشکل بهتر است که ماشین‌های حمل نهاده‌های دامی افزایش یافته و به دنبال آن مدت زمانی که نهاده‌های دامی در انبار‌های بنادر باقی می‌مانند کاهش پیدا کند. گفته می‌شود کالاهایی نظیر نهاده‌های دامی به مدت ۳ الی ۴ ماه به حالت رسوب کالا باقی می‌مانند.
افزایش هزینه‌های جانبی
همواره در خصوص واردات یک کالا هزینه‌های جانبی زیادی وجود دارد. هزینه‌هایی مانند هزینه حمل کالا از مبدأ تا مقصد، هزینه ترخیص کالا از گمرک، هزینه حمل کالا از بنادر به مقصد نهایی، هزینه واسطه‌های دخیل، هزینه انبار و بسیاری دیگر از موارد بر هزینه‌های جانبی اثر می‌گذارد. به بیانی دیگر زمانی که کالایی در خود کشور تولید و به فروش برسد دیگر نیاز نیست که خریداران هزینه‌های جانبی زیادی برای تهیه و خرید کالا پرداخت نمایند. نکته قابل تأمل این است که این هزینه‌های جانبی گاه آن‌قدر افزایش می‌یابد که سبب می‌شود تا بسیاری از پرورش‌دهندگان دام و طیور به این شغل و حرفه خود پایان دهند.
تحریم‌های اعمال شده در خصوص واردات کالا
کشور ما مدتی است که با تحریم‌هایی که علیه آن تحمیل شده مقابله می‌کند در این بین این تحریم‌ها تأثیرات منفی را بر روی واردات کالا‌ها چه اساسی و چه غیر اساسی گذاشته است. نهاده‌های دامی نیز از این واقعه مستثنی نبوده و تحریم‌ها نیز بر روی واردات این نوع کالا تأثیرگذار بوده است. در واقع تحریم‌ها می‌توانند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر روی کشور صادرکننده، نرخ ارز و نرخ حمل‌ونقل تأثیرگذار باشد. چیزی که تجارت و واردات این نوع فرآورده را با مشکلات و موانع اساسی روبه‌رو کرده است.
کندی در توزیع نهاده‌های دامی
نیاز فراوان و مداوم پرورش‌دهندگان دام و طیور به نهاده‌ها غیر قابل انکار است. متأسفانه با توجه به عدم امکانات لازم در جهت ترخیص کالاهای رسوبی و همین‌طور امکانات حمل‌ونقل، توزیع این‌گونه نهاده‌ها با مشکل اساسی روبه‌رو شده است. همین موضوع نیز باعث شده تا نهاده‌ها به‌موقع نرسند که می‌تواند باعث آسیب به حیوانات شود.
سخن پایانی
ما در این مقاله سعی نمودیم تا به بررسی مهم‌ترین مشکلات و معضلات واردات نهاد‌های دامی بپردازیم آن چیزی که مهم و درخور توجه است آن است که باید دولت به دنبال ایجاد راه‌حلی اساسی در جهت رفع این مشکلات باشد.
شاید یکی از بهترین راه‌ها در جهت کاهش هزینه‌های واردات و رفع مشکلات پرورش‌دهندگان دام و طیور به کار گرفتن نیرو و امکانات داخلی در جهت تولید داخل و خودکفایی در این زمینه باشد. از سوی دیگر در خصوص واردات نهاده‌های دامی دولت می‌تواند با در نظر گرفتن تدابیری از جمله کاهش هزینه‌های گمرکی و افزایش ماشین‌های حمل توزیع این محصول را تسهیل بخشد.
