کنوانسیون ا.ت.ا به‌منظور تسهیل روابط بین‌المللی بین کشورها ایجاد شده است. کالاهای وارداتی با کارنه ATA دارای ویژگی‌هایی هستند که می‌تواند برای بازرگانان مزایایی داشته باشد. در این مطلب به بررسی این سند گمرکی خواهیم پرداخت.
کنوانسیون ا.ت.ا چیست؟
کنوانسیون ا.ت.ا یک سند گمرکی است که اجازه می‌دهد موقت کالا بدون عوارض و مالیات باشد. این سند شامل فرم‌های اظهارنامه یکپارچه گمرکی از پیش آماده شده، برای استفاده در هر یک از دفترهای مرزی گمرکی بوده و تضمینی برای حقوق و عوارض گمرکی است. برای عدم پرداخت عوارض و مالیات و سرعت بخشیدن به مراحل ترخیص کالایی که به طور موقت به کشور دیگری وارد می‌شوند به اسناد خاصی مانند کنوانسیون ا.ت.ا نیاز است. کالاهایی که به‌صورت موقت به یک کشور وارد می‌شوند، می‌توانند دلایل متعددی از جمله شرکت در نمایشگاه‌ها را داشته باشند.
ا.ت.ا حروف اول مخفف کلمات فرانسوی و انگلیسی Admission Temporaire/Temporary Admission به معنای پذیرش موقت است. سیستم کنوانسیون ا.ت.ا توسط کنوانسیون بین‌المللی ا.ت.ا ایجاد شده است و به‌وسیله سازمان جهانی گمرک و فدراسیون اتاق‌های بازرگانی بین‌المللی اداره می‌شود. هدف از ایجاد کارنه تشویق تجارت جهانی و کاهش موانع تجاری است که توسط مقررات مختلف گمرکی ملی وجود دارد.
مدت اعتبار کارنت ATA
کارنه ATA به مدت یک سال از تاریخ صدور اعتبار دارد. کالاهای فهرست شده در کارنه را می‌توان به تعداد دفعات مورد نیاز در طول عمر یک‌ساله کارنه از هر یک از کشورها و مناطق شرکت‌کننده صادر و وارد کرد. دارنده کارنه می‌تواند درخواست تمدید کند که «کارنه جایگزین» نامیده می‌شود و می‌تواند محدودیت ۱۲ ماهه کارنه اصلی را تمدید کند. کارنه‌های جایگزین در همه کشورها پذیرفته نمی‌شود و باید قبل از انقضای کارنه اصلی درخواست شود و تأیید آن به صلاحدید گمرک خارجی است.
کالاهای تحت پوشش کارنه ا.ت.ا
سه دسته کالا برای کارنه وجود دارد و برخی از کشورها بسته به اینکه چه دسته‌ای از کالاها را می‌پذیرند متفاوت هستند.
- نمونه‌های تجاری
- تجهیزات حرفه‌ای
- نمایشگاه‌ها
نمونه کالاهایی که می‌توانند در کارنه ATA فهرست شوند:
اقلام معمولی: رایانه، دستگاه‌های شبکه، ابزار، تجهیزات صوتی بصری، دوربین‌ها و تجهیزات تصویری، الکترونیک، ماشین‌آلات صنعتی، اتومبیل، جواهرات، جواهرات، وسایل و تجهیزات ورزشی و پوشاک.
آیتم‌های خارق‌العاده: حیوانات سیرک و تجهیزات، جت‌ها، ماهواره‌ها و تجهیزات فیلارمونیک نیویورک.
کالاهایی بدون پوشش کارنه ا.ت.ا
کالاهایی که تحت پوشش سه دسته کالاهای ذکر شده در بالا نیستند و برای استفاده شخصی هستند، واجد شرایط کارنه نیستند. اقلام مصرفی؛ مانند هدایا، محصولات کشاورزی و وسایل دورریختنی نمی‌توانند تحت یک کارنه ATA به دیگر کشورها ارسال شوند. علاوه بر این، کالاهای موجود در این سه دسته که برای فروش یا فروش در صورت تأیید در نظر گرفته شده‌اند را نمی‌توان در کارنه درج کرد. در واقع این کالاها باید به‌عنوان یک ورودی گمرکی معمولی وارد شوند.
مزایای کنوانسیون ATA
کارنت‌های ا.ت.ا که تحت عنوان کنوانسیون ATA نیز مطرح می‌شوند، وسیله‌ای برای ساده‌سازی تجارت بین‌المللی هستند. با تسهیل و یکسان‌سازی مقررات گذرگاه‌های مرزی گمرکی برای واردات و صادرات موقت، تشریفات اداری نیز کاهش پیدا می‌کند. در واقع کالاها پس از عبور از مرز و ورود به گمرک باید مراحل پیچیده و زمان‌بر اداری آن را پشت سر بگذارند؛ اما با وجود کنوانسیون ATA این مسیر کوتاه‌تر شده و زمان کمتری را صرف می‌کند. از دیگر مزایای کنوانسیون آتا، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- حذف و عدم اعمال عوارض و مالیات بر ارزش افزوده
- استفاده کردن از یک سند تک برای همه معاملات گمرکی با هماهنگی‌های قبلی و هزینه‌ای از پیش تعیین شده به سبب ساده کردن رویه‌های گمرکی
- امکان ورود/خروج کالاها از کشور خارجی به‌صورت نامحدود تا یک سال
- عدم نیاز به تشکیل فرم الکترونیکی
هزینه کنوانسیون آتا چقدر است؟
موارد زیادی بر هزینه‌های واردات و صادرات کالاها اثر می‌گذارد. یکی از این هزینه‌ها، هزینه‌های مربوط به امور گمرکی است. در واقع گمرک به دلایل متعددی از جمله بررسی کالاها، نگهداری آنها و موارد دیگر، هزینه‌هایی را از بازرگانان یا شرکت‌های بازرگانی دریافت می‌کند. کنوانسیون آتا نیز هزینه‌هایی را به دنبال دارد. این هزینه‌ها بسته به ارزش کالاها و حجم آنان تعیین می‌شود. در واقع هر چه حجم کالاها یا ارزش آنها بیشتر باشد، هزینه کنوانسیون نیز افزایش خواهد یافت.
مقامات گمرکی کنوانسیون ا.ت.ا را چگونه می‌پذیرند؟
مقامات گمرکی، کنوانسیون ا.ت.ا را مطابق با دامنه کاربرد آنها می‌پذیرند. کالا در حالی که در کشور ورود موقت قرار دارد نباید دچار تغییر شود. کنوانسیون ATA شامل اقلام فاسدشدنی یا مصرفی، کالاهایی برای پردازش یا تعمیر، وسایل حمل‌ونقل خاص، تجهیزات عمرانی، کالاها برای انجام تحقیقات و موارد دیگر می‌شود. کنوانسیون ا.ت.ا به طور گسترده توسط کشورهایی که مایل به تقویت همکاری‌های بین‌المللی و استفاده کامل از اقتصاد جهانی هستند، مورد استقبال قرار می‌گیرد. کالاهایی بدون پوشش کارنه ا.ت.ا
اگر اسناد کنوانسیون ا.ت.ا گم شود چه اتفاقی می‌افتد؟
یکی از مشکلاتی که ممکن است برای دارندگان کارنه ATA به وجود بیاید، گم شدن این سند است. این به نظر یک مشکل بزرگ می‌آید، اما خوشبختانه امکان دریافت مجدد آن وجود دارد. در واقع افرادی که کنوانسیون خود را گم می‌کنند، می‌توانند برای صدور مجدد آن اقدام کرده و پس از مدتی آن را دریافت نمایند. این پروسه ممکن است زمان‌بر بوده و هزینه زیادی را برای فرد داشته باشد. نکته قابل توجه این است که در کارنه جدید امکان تغییرات وجود ندارد و این کارنه دقیقاً مطابق با همان کارنه قبلی است.
کنوانسیون ا.ت.ا به چه عنوان شناخته می‌شود؟
کنوانسیون ا.ت.ا که اغلب به‌عنوان “گذرنامه برای کالا” شناخته می‌شود و یک سند گمرکی بین‌المللی است که مجوز صادرات و واردات موقت کالاهای فاسد نشدنی بدون مالیات و معاف از دادن مالیات را تا یک سال می‌دهد. این گذرنامه شامل فرم‌های اظهارنامه گمرکی یکپارچه بوده که آماده استفاده در هر نقطه عبور مرزی است.
در واقع این یک تضمین پذیرفته شده جهانی برای حقوق و عوارض گمرکی است که توسط یک سیستم ضمانت بین‌المللی ایمن شده است. از کنوانسیون ATA می‌توان در برخی کشورها برای سفرهای مکرر با اعتبار یک‌ساله استفاده کرد. در حال حاضر از این سند بیشتر برای تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود. کنوانسیون ATA به طور مشترک توسط سازمان جهانی گمرک و اتاق بازرگانی بین‌المللی از طریق اتاق‌های جهانی آن اداره می‌شود.
کشورهای پذیرنده کنوانسیون ATA کدام است؟
سیستم کنوانسیون ا.ت.ا کاربرپسندترین سیستم واردات موقت است که توسط حدود ۸۰ کشور پذیرفته شده است همچنین کشورهای جدیدی در حال اضافه شدن هستند. در اوایل دهه ۱۹۶۰، کارنه ATA در ساحل عاج، فرانسه، یوگسلاوی، سوئیس و چکسلواکی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما پس از آن کشورهای دیگری به آن اضافه شده و به بیش از ۱۰۰ کشور می‌رسد.
هر کشور دارای قوانین و الزامات خاص خود است. در حالی که کنوانسیون کارنه مقررات استانداردی را ارائه می‌کند، هر کشور شرکت‌کننده این حق را دارد که این مقررات را به‌دلخواه خود تغییر دهد. برخی از کشورهای کارنه دارای چارچوب زمانی منحصربه‌فردی هستند. برخی از کشورها دارای مدارک خاص یا الزامات امنیتی هستند که همراه با کارنه ATA ارائه می‌شود. برخی از کشورهای خاص کارنه که قوانین و الزامات تخصصی دارند شامل چین، مکزیک، هند و برزیل هستند. برخی از کشورهایی که عضو ورود موقت هستند در زیر بیان شده است:
- استرالیا
- اسپانیا
- انگلستان
- پاکستان
- ایران
- بلژیک
- ترکیه
- آلمان
- پرتغال
- ایتالیا
- اتریش
- دانمارک
- سوئد
- سوئیس
- هلند
- فرانسه
- فنلاند
- نروژ
- لبنان
وظیفه شرکت‌ها هنگام ورود و خروج در مقابل اسناد کنوانسیون ا.ت.ا
شرکت‌ها موظف‌اند هنگام خروج از کشور و ورود و خروج به کشور خارجی، اسناد کنوانسیون ا.ت.ا را به گمرک ارائه دهند. پس از بازگشت، شرکت باید دوباره سند کارنه را به گمرک کشور مبدأ برای ورود بدون عوارض گمرکی نشان دهد. کارنه همچنین به‌عنوان ثبت کالا در برخی کشورها عمل می‌کند. نکته قابل توجه این است که نمایشگاه‌ها کارنت اقلام مصرفی یا یکبار مصرف را پوشش نمی‌دهند. در شرایطی که برخی از محصولات ممکن است در یک کشور خارجی فروخته شوند استفاده از کارنه ATA توصیه نمی‌شود.
آیا کالاهای تحت پوشش کنوانسیون ا.ت.ا قابل فروش است؟
کنوانسیون ا.ت.ا برای کالاهایی که برای فروش در نظر گرفته شده‌اند توصیه نمی‌شود. در صورت فروش برخی از کالاها، کارنه‌ها علاوه بر پرداخت عوارض و مالیات کالای فروخته شده مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰% مبلغ عوارض و مالیات هستند. برای کالاهای فروخته شده کنوانسیون ا.ت.ا، یک شرکت باید با یک اداره گمرک محلی تماس بگیرد تا مناسب‌ترین رویه را تعیین کند.
برخی از کشورها مانند بریتانیا و استرالیا فروش کالاهای همراه با کارنه را به‌شدت کنترل می‌کنند. به طور کلی، گمرک محلی درخواست می‌کند که کالاها و کنوانسیون ا.ت.ا قبل از انقضای کنوانسیون به دفتر محلی آورده شود این کار به این منظور انجام می‌شود که کنوانسیون به‌درستی تخلیه شود و عوارض، مالیات و جریمه پرداخت گردد.
ابزار مهم شرکت‌ها در واردات خارجی
مقررات واردات موقت ابزار مهمی برای شرکت‌هایی است که می‌خواهند محصولات خود را در بازارهای خارجی نشان دهند، یا برای متخصصانی که ابزارهای تجارت را برای مدت‌زمان محدودی به کشور خارجی می‌آورند. هنگام بررسی واردات موقت، شرکت‌ها گزینه‌های مختلفی دارند که از جمله آنها کنوانسیون ATA، اوراق قرضه واردات موقت (TIB) و ورود با بازپرداخت وظیفه است. همچنین مقرراتی در موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد وجود دارد که اجازه می‌دهد برای پذیرش موقت برخی کالاها مانند تجهیزات حرفه‌ای یا نمونه‌های تجاری، قوانین بدون عوارض گمرکی انجام شود.
چگونگی درخواست کارنه ATA
مراحلی که باید برای درخواست کارنه ATA انجام شود، به شرح زیر است:
- پر کردن فرم درخواست: فرم درخواست شامل جزئیات نوع پردازش کارنت (استاندارد یا اکسپرس)، نحوه تحویل سند نهایی (از طریق پیک یا دستی)، مشخصات شخصی (نام، نام، شناسه ایمیل، نام و آدرس شرکت، اطلاعات تماس)، فهرست نمایندگان مجاز، کشورهای بازدیدکننده و ترانزیت، نیاز به دوره کارنت و استفاده مورد نظر است.
- پر کردن پیش‌فاکتور: جزئیات صادرکننده، جزئیات گیرنده، جزئیات کشور مبدأ و مقصد، برنامه زمان‌بندی تاریخ عزیمت و رسیدن، جزئیات فاکتور کالا (توضیحات کالا، مقدار، نرخ، مقدار، کشور مبدأ).
- جزئیات هزینه و تعهد: جزئیات هزینه پردازش و سپرده امنیتی باید تکمیل شده و فرم‌های درخواست و تعهد دانلود شود.
- آپلود اسناد: در این مرحله لازم است تا یک نسخه اسکن شده از تمام اسناد مورد نیاز را بارگذاری شود تا کارنت به‌زودی پردازش شود.
سخن پایانی
برای ورود کالاها به دیگر کشورها لازم است تا مدارکی به گمرک ارائه شود. در واقع ارائه این مدارک نشان‌دهنده قانونی‌بودن حمل و واردات آنهاست. یکی از اسناد مورد استفاده کنوانسیون ATA است که برای برخی از کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کالاهای وارداتی با کارنه ATA از مزایایی برخوردار هستند که یکی از مهم‌ترین آن، عدم نیاز به پرداخت مالیات در گمرک است. مدت اعتبار استفاده از این سند، ۱۲ ماه بوده و پس از آن کالاها مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد، جریمه کالاهایی است که با استفاده از کنوانسیون ا.ت.ا به دیگر کشورها ارسال شده و به فروش می‌رسند.
