برای ترخیص کالاها از گمرک لازم است تا مسیر پیچیده‌ای را پشت سر بگذارید. این مسیر چندگانه را باید افرادی که برای واردات از دیگر کشورها اقدام می‌کنند، طی کرده و هزینه‌هایی بابت آن پرداخت کنند. در این مطلب سعی کرده‌ایم به رایج‌ترین مشکلات ترخیص کالا از گمرک اشاره کرده و از این طریق اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم.
رایج‌ترین مشکلات ترخیص کالا از گمرک
اگر با روند واردات کالاها آشنا باشید، حتماً می‌دانید که یکی از مهم‌ترین مراحل واردات، ترخیص آنها از گمرک است. در واقع کالاها قبل از این که به دست واردکننده برسد، لازم است تا در بدو ورود به کشور، مورد بررسی قرار گرفته و پروسه‌های لازم را طی کند. این پروسه‌ها زمان‌بر است و باعث افزایش هزینه‌های واردات نیز می‌شود. به عبارت دیگر، واردکنندگان برای ترخیص کالاهای خود از گمرک باید مطابق با قوانین هزینه‌هایی را پرداخت نمایند. اما مسائل دیگری نیز در این مرحله وجود دارد که در این بخش رایج‌ترین مشکلات ترخیص کالا از گمرک را بررسی خواهیم کرد.
مشکلات اسناد اساسی
عمده مشکلات کالاهای ترخیص نشده گمرک به دلیل صحیح نبودن اسناد اعتباری صاحبان و بانک‌ها است. در مواقعی که اسناد و مدارک اظهار شده با بررسی بازرسان گمرک مطابقت نداشته باشد یا کارت بازرگانی به‌تازگی فعال شده باشد کالا به‌اصطلاح در مسیر قرمز قرار می‌گیرد. البته مخدوش بودن اسناد از عوامل ممکنی اسناد که می‌تواند کالا را وارد مسیر قرمز کند.
طی مسیر قرمز اسناد به طور فیزیکی بررسی می‌شوند و کالاها مشمول مجوز می‌گردند. اما نکته قابل ذکر این است که ترخیص کالا در مسیر قرمز طولانی است و این برای کالاهایی که فاسدشدنی هستند ممکن است مشکلات اساسی به وجود بیاورد. اقدامات اساسی برای جلوگیری از این مشکل وجود دارد که در زیر بیان کرده‌ایم.
- برچسب زدن کالا
- گواهی مبدأ
- ذکر وزن دقیق در اسناد
- بیان مواد تشکیل‌دهنده در اسناد
- علائم شناسایی
عدم دریافت مجوزهای لازم
عدم دریافت مجوزهای لازم یکی از مشکلات ترخیص کالا از گمرک است. ترخیص کالا از گمرک می‌تواند به این دلیل که بازرگان یا فرد صادرکننده نتوانسته است کلیه فرم‌ها و مدارک لازم را از سازمان‌های مربوطه اخذ کرده و آن را ارائه دهد لغو گردد. به گفته معاون گمرک ۱۸ سازمان چون بانک‌ها، استاندارد، بهداشت، قرنطینه گیاهی و دامی، سازمان انرژی اتمی و سازمان‌های دیگری وجود دارند که لازم است برای واردات مجوزهای لازم را ارائه دهند. البته برای تمام کالاها مجوز این ۱۸ سازمان لازم نیست و هر کالایی حداکثر ۶ مجوز نیاز دارد. اما اگر کالایی ۴ مجوز دریافت کرد و ۲ مجوز دیگر را اخذ نماید، گمرک نمی‌تواند این کالا را ترخیص کند.
منظور از اسناد نادرست گمرکی، مدارکی هستند که خصوصیات و مشخصات کالا به طور صحیح در اسناد مثبته ذکر نشده است. ترخیص کالاها با اسناد نادرست یا به تعویق می‌افتد یا کلاً لغو می‌شود که در دو حالت هزینه گزافی برای تجار و بازرگانان به بار می‌آورد. در بعضی اوقات صاحبان محصول برای کم‌شدن هزینه مالیات و گمرک کالاهای وارداتی در اسناد مثبته مشخصات کالای دیگری را معرفی می‌کنند تا هزینه کمتری را پرداخت نمایند؛ اما در بازرسی‌هایی که انجام می‌گیرد مشخص می‌شود و عملیات تشریفات گمرکی متوقف می‌گردد، برای پیگیری پرونده تاجر و بازرگان متخلف به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
اشتباه در حمل‌ونقل کالا
قوانین حمل‌ونقل بین‌المللی از موارد مهمی است که باید به آن توجه شود. برای حمل‌ونقل قوانین مشترکی در بین کشورها وجود دارد که افراد در این حوزه مکلف به رعایت این قوانین هستند. علاوه بر قوانین مشترک، هر کشور مقررات مختص به خود را دارد که لازم است مورد توجه قرار بگیرد. انتخاب روش حمل‌ونقل هم از اشتباهاتی است که می‌تواند ترخیص کالای شمارا با مشکل مواجه کند، به طور مثال انتخاب حمل‌ونقل هوایی برای کالاهایی با حجم زیاد مناسب نیست. شرکت حمل‌ونقل محصول موظف است، تاریخ تحویل کالا به انبار گمرک را حداکثر ظرف ۵ روز به صاحب کالا یا بانک مربوطه اطلاع دهد وگرنه باید خسارات مربوطه را بپردازد. از دیگر مشکلات ترخیص حمل‌ونقل اطلاع ندادن شرکت حمل در مدت گفته شده است.
امور پیش‌بینی نشده گمرکی
زمانی که بار شما به مقصد رسید، امکان دارد که مراحل واقعی برای ترخیص کالا بیش از تصور شما زمان برد و یا هزینه بیشتری از آنچه که در نظر داشتهاید در پی داشته باشد. این مطلب ممکن است ترخیص کالا از گمرک را به تعویق بیندازد، زیرا در برخی موارد شما هزینه لازم برای ترخیص را نداشته و لازم است تا پس از مدتی آن را جور کنید.
ممکن است بانک‌ها به‌روزرسانی فیش‌های پرداختی و سایر هزینه‌ها لازم است که به تأیید بانک مرکزی برسد، دچار مشکل گردد و فرآیند انجام کار به‌تدریج صورت بگیرد این موضوع افزایش هزینه و تعویق ترخیص کالا دپو شده در گمرک خواهد شد. همچنین ترخیص کالا نیازمند کد رهگیری از بانک مرکزی است که پس از تأمین ارز تهیه می‌شود اما به دلیل کمبود ارز در کشور ما این کار اغلب با تأخیر مواجه می‌شود.
رعایت‌نکردن زمان در گمرک
مطابق ماده ۱۶ قانون امور گمرکی زمان مشخص شده و مهلتی که از طرفین برای استرداد موارد خواسته شده ۸ ماه است. گذراندن این مدت برای طرفین قرارداد (گمرک و بازرگان یا تاجر) موظف‌اند نسبت به تقاضا کسر دریافتی از طریق گمرک یا مطالبه اضافه پرداخت اقدام نمایند. در صورت گذشت زمان مشخص شده ترخیص کالا دچار مشکل و تعویق خواهد شد.
کالاهایی که زمان مورد نظر امور گمرکی را گذرانده و ترخیص نشده‌اند توسط سازمان جمع‌آوری و فروش املاک تملیکی به‌عنوان مسئول کالاهای متروکه و ضبطی می‌تواند با رعایت مقررات آنها را به فروش برساند. تا زمانی که کالا توسط این سازمان به فروش نرسیده است صاحب کالا می‌تواند بعد از اعلام به گمرک و سازمان تشریفات گمرکی ترخیص کالای خود را اظهار کند.
مسائل ایمنی و بهداشتی
قانون تعیین می‌کند، افرادی که برای واردات کالا از دیگر کشورها اقدام می‌کنند، مسئولیت صفر تا صد آن را به عهده دارند. مطابق با این قانون، درصورتی‌که مصرف‌کننده دچار مشکل شود، واردکننده باید به مراکز مربوطه احضار شده و پاسخگوی مشکلات به وجود آمده باشد.
ترخیص از گمرک اگر مسائل بهداشتی برای کالای شما رعایت نشده باشد انجام نمی‌پذیرد؛ چرا که اداره حمل‌ونقل هوایی یا دریایی محصول ارسالی را به‌عنوان تهدید جدی برای سلامتی و ایمنی افراد شناسایی می‌کنند. در این موضوع کالای وارداتی یا صادراتی شما اجازه ترخیص نمی‌یابد و باید در پی موارد جایگزین برای مسیر یا بازگشت کالا باشید.
مقررات بسته‌بندی کشور پذیرنده
بسته‌بندی از عناصر ضروری همه کالاهای صادراتی است که نه‌تنها ایمنی بلکه برای هزینه‌ها، ارتباطات و حتی بازاریابی محصولات نیز تأثیرگذار است. به عبارتی می‌توان گفت که مسئولیت بسته‌بندی کالا صادراتی همیشه بر عهده صادرکننده محصول است و باید تضمین کند این بسته‌بندی می‌تواند در سفرهای بین‌المللی مانع آسیب‌دیدگی آن شود.
بعضی از آستانه‌های مقصد کشورها روش بسته‌بندی مشخصی برای کالاهای وارداتی قبل از مجوز ترخیص از گمرک صادر می‌نمایند. اگر محصول شما به‌درستی بسته‌بندی نشده باشد، مجوز حمل جهت ترخیص کالا از گمرک لغو می‌گردد.
مهم‌ترین گمرک‌های کشور
در کشور ما بیش از ۱۰۰ گمرک در مرزهای خشکی، آبی و هوایی وجود دارد که سبب تسهیل تجارت‌های بین‌المللی شده است. متناسب با نوع کالا، واردکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند از این مسیرها استفاده نمایند. در این بخش مهم‌ترین گمرک‌های کشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
گمرک بندر شهید رجایی (هرمزگان)
واردات از کشور امارات و منطقه دبی بسیار رایج است. علاوه بر تولید بسیاری از کالاهای باکیفیت در این کشور، شرکت‌های زیادی به نمایندگی از سایر کشورها در دبی مستقر هستند که کالاهای خود را عرضه می‌کنند. این باعث شده تا ایرانیان بتوانند به کالاهایی که با توجه به شرایط تحریم دسترسی مستقیم ندارند، از این راه تأمین کنند.
گمرک بندر شهید رجایی که در استان هرمزگان مستقر است، به‌عنوان مکانی برای فراهم‌کردن کوتاه‌ترین مسیر واردات از این کشور شناخته می‌شود. حجم زیادی از کالاهای وارداتی به کشور از نظر وزنی توسط این گمرک انجام می‌شود. در واقع مرز آبی بهترین مسیر برای واردات کالاها با حجم زیاد است که هزینه‌های کمتری نیز نسبت به سایر روش‌ها دارد.
گمرک شهریار (تهران)
گمرک شهریار در غرب تهران دارای بیش از ۵۰ سال تجربه بوده و در نزدیکی فرودگاه امام خمینی و مهرآباد واقع شده است. در واقع با توجه به اینکه بسیاری از کالاها از روش ریلی و جاده‌ای وارد کشور و به‌خصوص تهران می‌شوند، این گمرک سبب تسهیل روند واردات شده است. واردات کالاهایی چون تجهیزات صنعتی، برقی و الکترونیکی، موبایل و لوازم کامپیوتری، تجهیزات پزشکی، خودرو و بسیاری از کالاهای دیگر، توسط این گمرک انجام می‌شود.
گمرک فرودگاه امام خمینی (تهران)
یکی از مهم‌ترین گمرک‌های هوایی کشور، گمرک فرودگاه امام خمینی است که در شهر تهران واقع شده است. کالاهای سبک، مسافری و پته از مسیر هوایی وارد کشور می‌شوند. مسیر هوایی روشی مناسب برای حمل کالاهایی است که لازم است طی زمان کوتاهی به کشور برسند.
این روش می‌تواند انتخاب خوبی برای واردات برخی کالاها از کشورهایی باشد که از نظر جغرافیایی فاصله زیادی با ایران دارند. مثلاً چین یکی از این کشورها است که هرساله کالاهای زیادی از آن به کشور وارد می‌شود. البته ذکر این نکته اهمیت زیادی دارد که هزینه واردات از روش هوایی بیشتر از روش‌های دیگر است. حجم وزنی کالاهایی که در گمرک فرودگاه امام خمینی ترخیص می‌شوند، چیزی حدود ۱۰۰ هزار تن در سال است.
ترخیص کالاها از گمرک با شرکت وانیکس
واردات از طریق شرکت وانیکس می‌تواند از بروز مشکلاتی چون مشکلات ترخیص کالا از گمرک جلوگیری نماید. در واقع محصولی که می‌خواهد وارد کشور شود باید با قوانین اقتصادی کشور مغایرت نداشته باشد. همچنین شما باید به کالایی که وارد می‌کنید شناخت کافی داشته باشید این موضوع برای گمرک بسیار اهمیت دارد که واردکننده را به‌عنوان شرکت آشنا به امور بشناسد. شرکت بازرگانی وانیکس می‌تواند انتخاب خوبی برای واردات آسان کالاها به کشور باشد.
