بهعبارتدیگر، یک شرکت واردات و صادرات میتواند یک پل ارتباطی محکم برای تأمین نیاز بازارهای بینالمللی باشد و سطح وسیعی از نیازها را پوشش دهد. اما شرکت بازرگانی چیست، انواع آن کدام است و چطور باید یک شرکت بازرگانی را تأسیس کرد. اینها سؤالاتی است که در این مقاله به تفصیل آنها را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
شرکت بازرگانی چیست؟
شرکت بازرگانی، مجموعهای قانونی است که با مشارکت ۲ یا چند نفر تشکیل شده و به ثبت میرسد. هدف از تأسیس این شرکتها، تأمین نیازهای بازار و کسب سود و درآمد برای شرکاء و ایجاد یک کسب و کار پویا است.
بسته به نوع فعالیت شرکت، میتوان تمام شرکتهای بازرگانی را به شرکتهای تجاری و شرکتهای خدماتی تقسیم کرد. درآمد حاصل از شرکتهای خدماتی از طریق تأمین خدمات و نیازهای خاصی است که شرکت برای آنها تأسیس شده است و الزامی برای مبادله کالا در این نوع از شرکتها نیست.
اما فعالیت یک شرکت واردات و صادرات یا همان شرکتهای تجاری، شامل امور مختلف بازرگانی از قبیل خرید و فروش کالاها، توزیع کالاهای مجاز بازرگانی، اخذ نمایندگی یا اعطای آن و… است. در مجموع، هر شرکت بازرگانی میتواند فعالیت خود را در قالب یکی از انواع شرکتهای ذکر شده در قانون تجارت، آغاز کند که در ادامه در مورد آنها بیشتر توضیح میدهیم.
اقسام شرکتهای بازرگانی
طبق ماده۲۰ قانون تجارت ایران، اقسام شرکتهای تجاری به شرح زیر است:
شرکتهای سهامی
بر اساس ماده ۱ اصلاحی قانون تجارت ایران؛ شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.
این شرکتها به دو نوع سهامی عام و سهامی خاص تقسیم میشوند. در شرکت سهامی عام، بخشی از سرمایه شرکت، از طریق فروش سهام به مردم تأمین میشود اما در سهامی خاص، تمام سرمایه شرکت را خود مؤسسان شرکت تأمین میکنند.
شرکت تضامنی
ماده ۱۱۶ قانون تجارت ایران، شرکت تضامنی را اینگونه تعریف میکند:« شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل میشود. در صورتی که دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.
هر قراری بین شرکا خلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث، کانلمیکن خواهد بود.» این تعریف نشان میدهد که در یک شرکت تضامنی، مسئولیت شرکاء محدود به میزان سرمایه نیست و آنها در قبال تمام تعهدات و قروض شرکت، مسئولیت دارند.
شرکت با مسئولیت محدود
در ماده ۹۴ قانون تجارت ایران آمده است: « شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده است. هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.»
شرکت مختلط غیرسهامی
طبق ماده ۱۴۱ قانون تجارت ایران، شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل میشود.
روابط شرکاء در چنین شرکتی، تابع شرکتنامه است. در صورت انحلال شرکت یا کمبود دارایی برای جبران بدهیها، شرکای ضامن موظف به پرداخت تمام قروض و بدهیهای شرکت خواهند بود، در حالی که شرکای با مسئولیت محدود، فقط به میزان سرمایهگذاری خود در شرکت، مسئولیت دارند.
شرکت مختلط سهامی
به موجب ماده ۱۶۲ قانون تجارت ایران، شرکت مختلط سهامی شرکتی است که تحت اسم مخصوص بین یک عده شرکا سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل میشود. سرمایه شرکای سهامی در چنین شرکتی به صورت سهام یا قطعات سهام با ارزش یکسان درآمده است.
مسئولیت این شرکاء در قبال بدهیهای شرکت، به اندازه سرمایه آنها در شرکت مذکور است، در حالی که شرایط شرکای ضامن، کاملا مشابه شرکت مختلط غیرسهامی خواهد بود.
شرکت نسبی
در ماده ۱۸۳ قانون تجارت ایران آمده است: «شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل شده است. در چنین شرکتی، مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایهای است که در شرکت گذاشته است.»
شرکت تعاونی تولید و مصرف
ماده ۱۹۰ قانون تجارت شرکت تعاونی تولید را به این ترتیب تعریف میکند:«شرکت تعاونی تولید و مصرف شرکتی است که بین عده از ارباب حرف تشکیل میشود. شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار میبرند.»
در چنین شرکتی عدهای از افراد هم سطح و هم صنف در کنار هم جمع میشوند تا از راههایی مانند کمکهای متقابل، تشویق به پسانداز و… به بهبود وضعیت اقتصادی و رفع نیازهای مشترک کمک کنند.
انواع شرکت های بازرگانی بر اساس میزان مسئولیت شرکاء
حال که با توجه به قانون تجارت ایران با اقسام شرکتهای بازرگانی آشنا شدید، باید بدانید که تقسیمبندی دیگری هم وجود دارد و میتوان هر شرکت بازرگانی را بسته به میزان مسئولیت شرکای آن در یکی از گروههای چهارگانه زیر قرار داد:
شرکت های سرمایه ای
در چنین شرکتهایی، مسئولیت هر یک از شرکاء محدود به میزان سرمایه آنها در شرکت است. شرکتهای سرمایهای شامل شرکتهای با مسئولیت محدود و شرکتهای سهامی عام و خاص میشوند.
شرکت های شخصی
دایره مسئولیت شرکاء در شرکتهای شخصی، نامحدود است. بنابراین در صورت شراکت در یک شرکت شخصی؛ مانند شرکتهای تضامنی یا نسبی، باید بدانید که تعهدات مالی شرکت، تمام اموال و دارایی شرکاء را دربر میگیرد.
شرکت های مختلط
از نمونه این شرکتها میتوان به شرکتهای مختلط سهامی و شرکتهای مختلط غیرسهامی اشاره کرد. در چنین شرکتهایی، شرکای ضامن، مسئولیتی نامحدود دارند، درحالیکه مسئولیت شرکای عادی، محدود به میزان سرمایه آنها خواهد بود.
شرکت های کمیتی
در یک شرکت بازرگانی از نوع کمیتی، تعداد شرکاء زیاد است و هیچ مسئولیتی در قبال بدهیها متوجه آنها نیست. چنین شرکتهایی با هدف رفاه اعضا تشکیل میشوند و از نمونههای معروف آنها میتوان به شرکتهای تعاونی تولید و مصرف، وام و روستایی اشاره کرد.
انواع شرکت بازرگانی از نظر نوع عملکرد
نحوه فعالیت یک شرکت بازرگانی با توجه به نوع قراردادهای آن به صورت یکی از روشهای چهارگانه زیر است:
۱.نماینده فروش صادرکنندگان داخلی
در چنین حالتی، شرکت بازرگانی با حضور در کشورهای خارجی و بررسی نیازهای کشور مقصد، امکان صادرات کالاها و محصولات مورد نیاز به کشور مقصد را فراهم خواهد کرد. درواقع، در این حالت، شرکت بازرگانی، واسطهای میان مشتریان خارجی و تولیدکنندگان داخلی است که هم درخواست سفارش مشتریان خارجی را به گوش تولیدکنندگان داخلی میرساند و هم میتواند بهعنوان یک بازاریاب فعال، بهترین بازارهای فروش تولیدات داخلی در کشورهای خارجی را پیدا کند. فراموش نکنید که قیمت پیشنهادی صادرات کالاها از سوی شرکت بازرگانی هم نقش مهمی در قبول یا رد سفارشات مشتریان دارد.
۲. نمایندهی خرید بودن برای واردکنندگان
در این حالت، شرکت واردات، نماینده واردکنندگانی است که میخواهند نوع خاصی از محصولات خود را از منطقه یا کشور خاصی خریداری کنند. در این صورت، شرکت بازرگانی با شناسایی تولیدکنندگان و تأمینکنندگان آن محصول خاص در کشور مورد نظر وارد عمل شده و در مورد قیمتها، شرایط حملونقل کالاها، شرایط تحویل و… مذاکرات لازم را انجام خواهد داد. همچنین، از طریق قرارداد خریدار بین المللی با مشتریان در ارتباط خواهد بود.
۳. توزیع کننده انحصاری به صورت خرید و فروش
در این حالت، شرکت بازرگانی، تولیدات و کالاهای مشخص را با قیمت معین از تولیدکننده خریداری کرده و پس از قیمتگذاری مجدد، به مشتریان خارجی میفروشد. در چنین حالتی، تولیدکننده اصلی محصولات، هیچ نظارت یا کنترلی بر قیمت صادرات نخواهد داشت و حتی ممکن است در مورد مشتریان خارجی محصولات خود هم هیچگونه اطلاعی نداشته باشد.
۴.شرکت های بازرگانی دریافت کننده کمیسیون
ممکن است یک شرکت واردات و صادرات، بهعنوان واسطه در فعالیتهای تجاری خرید و فروش وارد عمل نشود، بلکه بهعنوان واسطه برقراری ارتباط، در ازای صادرات و واردات انجام شده، کمیسیون دریافت کند. در این صورت هم روابط با مشتریان از طریق یک قرارداد واسطهای برای انجام فعالیتهای تجاری شکل میگیرد.
مراحل ثبت شرکت بازرگانی
پس از کسب اطلاعات لازم درباره انواع شرکتهای بازرگانی و نوع فعالیت آنها، موقع ثبت قانونی شرکت است. برای این منظور، مراحل اداری زیر را در پیش دارید:
- رجوع به پایگاه اینترنتی ثبت شرکتها و درج اطلاعاتی از قبیل نام شرکت، اسامی شرکاء، معرفی شعبههای شرکت و…
- ارسال پستی اساسنامه شرکت بازرگانی و مدارک خواسته شده به اداره ثبت شرکتها
- بررسی و ارزیابی مدارک ارسال شده از طریق کارشناس مربوطه
- صدور آگهی تأسیس شرکت در صورت قبول مدارک
- مراجعه حضوری به اداره ثبت شرکتها به منظور مطابقت مدارک و امضای دفاتر
- چاپ و انتشار آگهی تأسیس شرکت در روزنامه رسمی
سخن آخر
امیدواریم اطلاعات این مقاله برایتان سودمند بوده باشد و بتوانید در زمینه تأسیس یا فعالیت در یک شرکت بازرگانی، با توجه به میزان سرمایه و سایر الزامات موجود، تصمیم آگاهانهتری بگیرید. موید و پیروز باشید.