نحوه ترخیص کالا از مناطق آزاد

البته باید اشاره نمود که واردات کالا در کنار تمامی اصول و قواعدی که دارد، سبب ایجاد یک تجارت قوی و پرسود خواهد بود. نحوه ترخیص کالا از مناطق آزاد یکی از موضوعاتی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع واردات از مناطق تجاری امتیازهایی را به دنبال دارد که موجب شده طرفداران زیادی داشته باشد. در ادامه مطلب این موضوع را بررسی خواهیم کرد.

نحوه ترخیص کالا از گمرک

 اگر در زمینه واردات کالا تجربه و یا مهارت داشته باشید قطعاً با قوانین گمرکی کشور و عوارض آن نیز آشنا خواهید بود. در حقیقت لازمه یک تجارت حرفه‌ای آن است که شما کاملاً با قوانین و مقررات گمرکی ترخیص کالا و هزینه‌های ترخیص آشنا باشید تا بتوانید بین هزینه و درآمد و سود حاصل از واردات تناسب ایجاد کنید.

ترخیص کالا فرایندی است که طی آن با رعایت تشریفات مشخص شده در قانون امور گمرکی و عوارض، کالا از گمرک ترخیص شده و تحویل مالک می‌شود. در حقیقت مالک می‌تواند با ارائه بارنامه، اسناد و پرداخت هزینه‌های مربوطه که عموماً حدود ۵ درصد کل ارزش کالای وارداتی است، کالای خود را ترخیص کند. با وجود این موارد، یکی از مهم‌ترین مسائل در خصوص تجار و از جمله اشخاصی که به‌تازگی کار واردات کالا را آغاز نموده‌اند، نحوه واردات کالا و ترخیص آن از مناطق آزاد است.

مناطق آزاد چیست؟

یک منطقه از کشور است که در آن نظارت‌ها و محدودیت‌های گمرکی وجود ندارد. در واقع مناطق آزاد به‌عنوان مناطق بندری یا غیر بندری کشور شناخته می‌شوند و از آن جهت که نیاز نیست یک سری از موارد و تشریفات قانونی را رعایت نمایند به آن‌ها مناطق آزاد می‌گویند. کیش، قشم، بانه، قصرشیرین و مریوان از جمله مناطق آزاد ایران تلقی می‌شوند البته باید گفت ایران دارای ۹ منطقه آزاد است که کار ورود و ترخیص کالا را تسهیل نموده‌اند.

مزایای واردات از مناطق آزاد

دلیل اینکه واردات کالا از مناطق آزاد اهمیت بالایی دارد، معافیت‌های مقرراتی مناطق است. از جمله مهم‌ترین معافیت‌های مقرراتی ترخیص کالا از مناطق آزاد معافیت از پرداخت عوارض گمرکی است. عاملی که باعث بالا رفتن هزینه‌های تجارت برای بازرگانان می‌شود هزینه‌هایی است که باید بابت ترخیص کالاها به گمرک پرداخت کند.  در واقع همان‌طور که بیان نمودیم تجار همواره باید بابت ترخیص کالای خود از گمرک، درصدی از ارزش کالای وارداتی را به‌عنوان حق گمرک پرداخت نمایند و از این جهت این پرداخت برای صاحبان کسب‌وکار نوپا هزینه‌بر خواهد بود و می‌تواند سوددهی را تا حد زیادی کاهش دهد. با توجه به اینکه برای ترخیص کالا از مناطق آزاد نیاز به پرداخت عوارض و مالیات گمرکی نیست، بسیاری از صاحبان مشاغل به این نحوه از واردات روی می‌آورند. یکی دیگر از مزایای ترخیص کالا از مناطق آزاد معافیت‌های مالیاتی درج شده در قانون ترخیص کالاست، یعنی همواره بخشی از بودجه کشور به‌واسطه همین مالیات‌های دریافتی ناشی از واردات کالا تأمین می‌شود و همین برای واردکننده می‌تواند هزینه زایدی تلقی شود. پس به طور کلی چون ترخیص کالا از  مناطق آزاد تشریفات اداری و ارزیابی طولانی‌مدت کالا به شکل سختی نداشته و به دنبال آن بخشودگی‌های سود و معافیت‌های مالیاتی و عوارض سبب رونق بازار واردات از مناطق آزاد کشور شده است.

آیا امکان واردات کالای قاچاق در مناطق آزاد وجود دارد؟

همان‌طور که در بالا بیان شد، ترخیص کالا از مناطق آزاد مزایای زیادی داشته و باعث شده تا بسیاری از افراد به آن روی بیاورند. اما موضوع مهمی که در اینجا مطرح می‌شود، امکان واردات کالاهای قاچاق در این مناطق است. یعنی برخی افراد تصور می‌کنند که در این مناطق می‌توان به‌راحتی کالاهای قاچاق را وارد کشور کرد. اما حتماً باید این نکته را بیان کرد که صرف آزاد بودن مناطق تجاری و قوانین آسان‌تر ترخیص کالا، باز هم نمی‌توان کالاهای ممنوعه و یا قاچاقی را به کشور وارد نمود.

در حقیقت قوانین سفت و سختی در خصوص نوع کالا برای ورود به کشور از مناطق آزاد وجود دارد که لازم است حتماً در زمان ورود کالا به کشور به آن توجه شود. به عنوان مثال کالاهایی مانند اسلحه، مواد مخدر، مشروبات الکلی، موتورسیکلت زیرمجموعه این کالاهای غیرمجاز قرار می‌گیرند. پس در این مناطق تنها محدودیت‌های گمرکی وجود ندارد، اما قوانین واردات کالاهای مجاز و غیرمجاز در این مناطق همواره برقرار است.

مراحل ترخیص کالا از مناطق آزاد

ترخیص کالا از مناطق آزاد دارای مزایایی است که در متون بالا به آن اشاره شد. موضوع مهمی که در این رابطه وجود دارد، مراحل ترخیص کالا از مناطق آزاد است. در زیر به بخش‌های مهمی از این مراحل خواهیم پرداخت.

1. به هنگام ترخیص کالا اسناد مثبته کالا از جمله بارنامه، گواهی سلامت و بهداشت، مانیفست، فاکتور‌های دربردارنده ارزش و نوع کالا، وزن و تعداد کالا، میزان کیفیت و علامت‌های تجاری آن باید تحویل داده شود. درواقع همان‌طور که گفتیم سهولت قوانین و مقررات گمرکی مانع از رسیدگی به اصل کالا نیست.
2. پس از ارائه اسناد و مدارک مربوط به کالا بخش مورد نظر، کالاها و اسناد را بررسی نموده و میزان مطابقت آن‌ها را چک می‌نماید. در واقع این کار برای جلوگیری از ورود کالای غیرمجاز و قاچاق است، زیرا ممکن است در بارنامه کالای دیگری درج شود؛ ولی کالای واردی کالای غیرمجازی باشد اتفاقی که عموماً در مرز‌ها و برای ورود کالاهای غیرمجاز صورت می‌گیرد.
3. پس از بررسی این موارد باید صورت‌حساب‌هایی که از سوی خود گمرک تعیین شده به حساب سازمان منطقه آزاد واریز شود و گواهی پرداخت دریافت شود سپس به‌واسطه گواهی پرداخت دریافتی پروانه ترخیص به حساب تاجر صادر خواهد شد که به وی اجازه ترخیص کالا از مناطق آزاد را می‌دهد.
4. در این مرحله نیز باز بررسی‌های لازمه جهت تطبیق پروانه و مجوز با کالای ترخیصی صورت می‌گیرد و پس از مشخص‌شدن عدم ایرادات می‌توان کالا را از مناطق آزاد ترخیص نمود.

نکات مهم برای واردات کالا از مناطق آزاد

برای واردات و ترخیص کالا از مناطق آزاد یک سری نکته وجود دارد که در این بخش به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

• وسایل شخصی که مسافران با خود وارد مناطق آزاد می‌کنند نیاز به ثبت در گمرک نخواهند داشت و به دنبال آن عوارضی نیز از آنها وصول نمی‌شود. در واقع این وسایل به‌عنوان کالای وارداتی تلقی نمی‌شوند.
• بر خلاف باور غلط واردکردن پوشاک نیز به مناطق آزاد به‌عنوان کالای وارداتی نیاز به مجوزهای لازمه تعیین شده را خواهد داشت.
• ورود حیوانات به جز حیوانات ممنوعه نیز، نیاز به دریافت مجوز و دریافت پروانه جهت ترخیص است.
• گردشگران و یا تاجران اگر کالایی با ارزش بیش از ۱۶۰ دلار وارد کشور نمایند از پرداخت عوارضی گمرکی و واردات معاف خواهند بود.
• اگر مسافران و یا تاجران وسایلی را در جهت امر تجارت با خود به همراه داشته باشند حتماً نیاز به ثبت آن در منطقه آزاد خواهند داشت والا در جهت ترخیص آن با مشکل مواجه خواهند بود.
• به‌تمامی موارد بیان شده در قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری مصوب ۱۳۷۲ و قانون گمرکی کشور به طور مفصل اشاره شده است.

سخن پایانی

 ما در این مقاله سعی کردیم تا به نحوه ترخیص کالاها از مناطق آزاد بپردازیم. این مراحل اگرچه دشواری و سختی  خاصی ندارند؛ اما همچنان از اهمیت بالایی برخوردار خواهند بود که رعایت کردن آن‌ها لازمه ترخیص کالا از گمرک است. همچنین ورود و ترخیص کالا از مناطق آزاد دارای فواید و معافیت‌های مالیاتی و عوارض گمرکی خواهد بود که می‌تواند برای اشخاصی که به‌تازگی کسب‌وکاری نوپا را ایجاد کرده‌اند، مفید واقع شود. با تمام این موارد بهتر است به هنگام ترخیص کالا از مناطق آزاد قانون راجع به اداره مناطق آزاد بررسی شود تا به‌سرعت هر چه بیشتر عمل ترخیص کالا از انبار صورت بگیرد.