در واقع بازار آزاد بازاری است که دولت روی آن کنترل و نظارت ندارد یا اگر هم دارد، خیلی کم است. در این بازار همه به طور داوطلبانه مشغول معامله هستند. در این بازار قوانین و مقررات خاصی حاکم نیست و هر کس قوانین اقتصادی خویش را دارد و باید گفت شرایط بازار آزاد بر شرایط اقتصادی کشور بستگی دارد. همیشه بازار آزاد نقطه مقابل اقتصاد آزاد است. در این گونه بازار رقابت بدون هیچ مانعی اتفاق می‌افتد. با به وجود آمدن پول، شکل غیر مستقیم معامله به وجود آمد، در این صورت پول دسترس همگان وجود دارد و هر فرد می‌تواند هر کالایی که تولید می‌کند یا نیازمند آن است را به دست آورد. حتی یک بازرگان یا تاجر برای به دست آوردن سود بیشتر تصمیم به معاملات برون مرزی می‌گیرد و وارد تجارت آزاد می‌شود. در این روش تاجر برای رسیدن به سود و منفعت از پول یا منافع‌اش مستقیما باید استفاده کند. قابل توجه است که با وجود این بازار کار آفرینان را ترغیب به کار آفرینی پیدا می‌کنند. در این بازار هیچ معامله‌ای براساس اجبار صورت نمی‌گیرد. با این کار سرمایه گذاری بیشتر می‌شود و روی قیمت‌های بازار تاثیر می‌گذارد. این کار باعث ایجاد انگیزه زیادی برای کسب و کار و سود و زیان می گردد و این شبکه‌ها می‌تواند بازارهای مختلف کشورها را به یکدیگر پیوند دهد.
تاثیر دولت بر بازار آزاد
دولت برای داشتن اقتصاد پویا همیشه در پی وضع قوانینی است که با اجرای آن در جامعه بتواند باعث رشد کشور شود. براین مبنا نیز گاهی سعی کرده با اجباری کردن قوانینی تا حدی بتواند تعادل مالی بین اقشار جامعه برقرار کند، مالیات یکی از آن دسته قوانین است؛ اما این قانون در بازار وجود ندارد و شاید به همین دلیل این نوع از بازار به وجود آمده است. در این نوع بازار هر کسی می‌تواند فروشنده یا خریدار باشد. در این بازار زمان تعیین کننده سود و زیان فرد می‌باشد.فرد می‌تواند سود نقدی یا غیر نقدی داشته باشد. بین سیاستمداران و اقتصاددانان راجع به این بازار تفاوت نظر وجود دارد؛ گروه اول معتقدند که در قانون، قوانین دست و پاگیری وجود دارد، اما گروه دوم یعنی اقتصاددانان مخالفند و معتقد هستند که با بودن قوانین قاطع از این بازار می‌توان در جهت راهبرد اهداف کشور کمک گرفت. با وجود تمامی این تفاسیر جوامع کنونی تمایلی به ورود به این بازارها ندارند و این به دلیل موانع رقابتی موجود در این بازار است و دلیل دیگر می‌تواند این باشد که بعضی کسب و کارها و سرمایه گذاری‌ها مستلزم داشتن زیر ساخت‌های بزرگ هستند. به عنوان مثال مورد بیمه کالا می‌تواند معضلی در بازار باشد، اما باید دانست سیاست و اقتصاد در کنار یکدیگر می‌توانند این مشکلات را برطرف کنند.
مشکلات و محدودیت های بازار آزاد
این که در این بازار تولید کنندگانی بی‌شمار و مصرف‌کنندگان بی‌شمار وجود دارد هم دارای نکات مثبت و دارای نکات منفی است، نقدینگی که اقتصاد کشور را دارای نوسان می‌کند. مقررات، مالیات، احکام مبادله باید در چهارچوب شرایطی باشد، مثل نرخ ارز ثابت که گاهی از کنترل خارج می‌شود و این باعث زیان‌های زیادی هم به سرمایه و سرمایه گذار شده که در پی آن، به بازار اقتصادی نیز آسیب زده خواهد شد.
بازار سیاه
برخی از معاملات در زیر زمین بازارهای آزاد انجام می‌گیرد که به آن بازار سیاه می‌گویند. در این بازار هر گونه معامله‌ای انجام می‌شود از قبیل قاچاق مواد مخدر، خرید و فروش داروهای غیر مجاز، قاچاق اسلحه و حتی قاچاق انسان از نمونه‌های این بازار است. در این بازار کسی سود می‌کند که بوی از انسانیت نبرده باشد؛ چرا که در این بازار حتی کالاهای کمیاب و نادر نیز وجود دارد.
اقتصاد بازار آزاد
همانطور که می‌دانیم در اقتصاد بازار رسم براین است که تولید کننده تولیدات خود را در بالاترین سطح قیمت که مشتری حاضر به پرداخت آن است، بفروشد. مشتری هم به دنبال کالایی است که هم کیفیت داشته باشد و هم از لحاظ قیمت مقرون به صرفه و ارزان باشد. این مسائل در میان کارفرما و نیروی کار هم دیده می‌شود، یعنی کار فرما سعی می‌کند نیروی ماهر در مقابل پرداخت مزد کمی استخدام کند. در صورتی که نیروی کار انتظار دارد نسبت به مهارت خود مزد دریافت ، اما ثروتمندان معتقد هستند که حق دارند نبست به سایرین از رفاه و امکانات بیشتری استفاده کنند و قشر ضعیف‌تر جامعه برای حل مشکلات خود باید بیشتر تلاش کند.
رانت و امثال این کارها بر بازارهای زیر زمینی تاثیر گذاشته‌اند؛ چرا که برخی سیاستمداران فاسد برای دور زدن یا نادیده گرفته شدن قانون از آن استفاده می‌کنند. بازار آزاد یا سرمایه دارای چارچو بدون قید و شرط است که نظم در آن به صورت خود به خودی به وجود می‌آید، در واقع قسمت پنهانی اقتصاد هر کشور است که اجزای بازار و سرمایه را به هم پیوند می‌دهد. در اینجا لازم است بدانید هیچ بازاری به صورت ۱۰۰ درصد آزاد نیست، اما قابل توجه است که میان این بازار و سطح رفاه اقتصادی جامعه ارتباط مستقیم وجود دارد. درfree Market در واقع قیمت‌ها تعیین می‌شوند و همینطور که گفته شد بازار سیاه از بزرگترین معایب آن است.
سخن آخر
بازار آزاد به معنای عامیانه عرضه و تقاضا است. در این بازار کنترل و نظارت دولت وجود ندارد و یا اگر هم نظارت وجود داشته باشد، بسیار کم خواهد بود. در این بازار قوانین و مقررات خاصی وجود ندارد. برخی تصور می‌کنند که بازار آزاد هم‌طراز با اقتصاد آزاد است، اما باید گفت این بازار نقطه مقابل اقتصاد آزاد قرار دارد. مالیات از جمله تدابیر و مقرارتی است که دولت برای در دست گرفتن این نوع بازار در نظر گرفته است که اجرای آن سبب بهبود رشد اقتصادی کشور خواهد شد. در free Market زمان تعیین کننده سود و زیان سرمایه‌گذار است.
