در دنیای تجارت و بازار سرمایه ما با مفاهیم متعددی روبه‌رو رو هستیم. یکی از این مفاهیم پر کاربرد و مهم سهام است. در واقع باید گفت سرمایه شرکت‌های سهامی به اجزای مساوی تقسیم می‌شود که به هر کدام از این اجزای برابر سهم گفته می‌شود. این سهم‌ها دارای انواع مختلفی بوده و هر یک از آن‌ها دارای مشخصات و مزیت‌های مختص به خود است. ما قصد داریم تا در این مقاله به سهام ممتاز و ویژگی‌های این بخش از سهام بپردازیم.
آنچه که در این مقاله بررسی می‌شود ؛
- سهام ممتاز چیست
- انواع سهام ممتاز
- ویژگی های سهام ممتاز
- سخن پایانی
سهام ممتاز چیست
سهم نشان‌دهنده میزان مشارکت سهامدار در سرمایه شرکت است، برای همین سهام شرکت دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و بخش کثیری از سرمایه شرکت به خصوص در شرکت‌های سهامی عام از طریق سهام تامین می‌شود. سهام نقش به سزایی را در شرکت و اداره آن ایفا می‌کند، به طوری که سهم دارنده آن اجازه بهره‌برداری از سود شرکت، حضور در مجامع شرکت از جمله مجمع عمومی و فوق‌العاده، حق رای و حق شرکت در افزایش سرمایه شرکت را می‌دهد.
سهام دارای انواع مختلفی است، با این حال متداول‌ترین نوع سهام به شکل سهام عادی و سهام ممتاز است. سهام عادی به سهمی اطلاق می‌شود که امتیاز خاص و ویژه‌ای بیش از سایر سهامداران به آن تعلق نگرفته است اما در مقابل آن، سهامی است که صاحب آن مزایایی بیش از سایر سهامداران دارد. در حقیقت سهام ممتاز سهامی است که چه از نظر سود و چه از نظر سرمایه بر سایر سهم‌ها ارجحیت دارد.
به عنوان مثال ممکن است دارنده سهام ممتاز از حق رای بیشتری در مجامع برخوردار باشد یا اینکه نسبت سود بری او از شرکت نسبت به سایرین بیشتر باشد. همچنین ممکن است در سهام ممتاز برای دارنده حق تعیین مدیر شرکت، حق الویت در افزایش سرمایه و الویت در دریافت سود قرار داده شود. با این حال سهام ممتاز معمولا در هنگام افزایش سرمایه یا جذب سهامداران خاص به شرکت صادر می‌شود.
انواع سهام ممتاز
دارای دو نوع سهام اوراق بهادر سنتی و اوراق بهادار دورگه است. ما در زیر به این دو نوع سهم می‌پردازیم؛
اوراق بهادر سنتی
اوراق بهادار سنتی در زمره سهام‌های ممتاز بدون سررسید قرار دارد. یعنی این سهام بدون مدت و دائمی است و هیچ سر رسید مشخصی برای آن وضع نشده است. البته صادرکننده سهام‌های ممتاز سنتی وظیفه دارد تا تمامی سهام‌های واریز نشده را بازخرید کرده و از این طریق این دسته از سهام‌ها را از دور خارج سازد.
اوراق بهادر دورگه
اوراق بهادر دورگه یا به اصطلاح ترکیبی از جمله سهام‌های ممتازی است که به جهت برخورداری از ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی به آن دورگه یا ترکیبی می‌گویند. علت این نام‌گذاری به این شکل آن است که سهام‌های ممتاز همچون سهام‌های عادی در بازار بورس اوراق بهادار مورد معامله واقع می‌شوند و از این جهت دارای محدودیت معامله نیستند.
از سوی دیگر همانند اوراق قرضه سود متعلق به سهام ممتاز همراه با نرخ ثابت بالا پرداخت می‌شود. در این نوع سهام ترکیبی به جای سود، بهره پرداخت می‌شود. بهره در حقیقت درآمدی است که از سرمایه حاصل می‌شود و با سودی که پس از کسر هزینه‌ها و مالیات‌های شرکت به سهامدار پرداخته می‌شود، متفاوت است. در اوراق بهادر ترکیبی نیز به جهت اتخاذ قوانین مالیاتی مثبت بسیاری از سهامداران و شرکت‌ها به این بخش از سهام روی آورده‌اند.
ویژگی های سهام ممتاز
سهام ممتاز دارای ویژگی‌های مختص به خود است، در حقیقت انتشار یا برخورداری از سهام وابسته به شرایط تعیین شده است. به همین جهت ما در زیر به بارزترین ویژگی‌های این نوع سهام بپردازیم؛
۱_ سهام ممتاز فقط در دو حالت قابل انتشار است و غیر از این دو حالت شرکت سهامی حق صدور را نخواهد داشت. حالت اول؛ در صورت پیش‌بینی انتشار در اساسنامه و حالت دوم در صورت تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت. در حقیقت چون متضمن ایجاد حقی ممتاز برای دارنده است؛ اگر توسط اساسنامه پیش‌بینی نشده باشد باید حتما به تصویب مجمع عمومی فوق العاده برسد.
۲_ سهام ممتاز می‌تواند مزیت‌های مالیاتی زیادی را به همراه آورد همین امر سبب می‌شود تا بسیاری از مدیران شرکت تصمیم به انتشار آن بگیرند. البته چنانچه این قابلیت در اساسنامه پیش‌بینی نشده باشد تصویب آن در مجمع می‌تواند کار نسبتا دشواری باشد؛ چرا که این سهام می‌تواند حق سایر سهامداران را تحت شعاع قرار دهد.
۳_ سهام‌های ممتاز می‌توانند تحت شرایطی و در صورت پیش بینی‌های لازم به تعدادی سهام عادی تبدیل شوند. عموما این اتفاق به شکل تبدیل خود به خودی سهام در تاریخ مشخص و یا بر اساس تصمیمات هیت‌مدیره و مجمع صورت می‌گیرد.
۴_ امتیازاتی که در زمره آن قرار می‌گیرند، می‌توانند به شکل امتیاز مالی یا امتیاز غیر مالی باشند امتیازات مالی مانند؛
تعلق سود بیشتری به این بخش از سهام
بدهکار شدن شرکت به دارنده سهام ممتاز در صورت فقدان سود در شرکت
پرداخت قیمت اسمی در صورت انحلال شرکت
ایجاد حق تقدم در خرید سهام
ایجاد حق تقدم برای طرف معامله واقع شدن با سرکت
امتیازات غیر مالی مانند؛
حق عضویت در هیات مدیره
حق تصمیم گیری در خصوص مسائل تعیینی در شرکت برخورداری از حق رای بیشتر نسبت به سایرین
۵_ سهام ممتاز بدون سر رسید صورت می‌گیرد.
۶_ این سهام می‌تواند به طور موسع از ویژگی‌های اوراق مالکیت و اوراق بدهی برخوردار باشد، به گونهای که می‌توان تعیین کرد تا سود ثابتی به این بخش از سهام تعلق بگیرد.
۷_ می‌تواند از ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختص به خود برخوردار باشد به گونهای که جزئیات یک سهام با سهام ممتاز شرکت دیگر متفاوت باشد این تفاوت‌ها عموما در اساسنامه یا مجمع و یا هنگام انتشار سهام مشخص می‌شود.
۸_ سهامداران ممتاز از هر جهت دارای حق الویت نسبت به سهامداران عادی خواهند بود به همین خاطر در هنگام تصفیه شرکت و تصفیه مالی طلبکاران دارندگان سهام ممتاز دارای الویت نسبت به دارندگان سهام عادی خواهند بود.
۹_ سهم ممتاز و چه سود آن تضمین شده است به گونهای که اگر شرکت یک سال سوددهی نداشته باشد، باید در سال دوم، سود سال اول و سال دوم سهامداران ممتاز را یکجا به آن‌ها پرداخت کند.
سخن پایانی
ما در این مقاله به انواع سهام ممتاز و ویژگی‌های مرتبط و خاص آن پرداختیم. سرمایه گذاری درشرکت و مشارکت در سهام آن می‌تواند مزیت‌های زیادی را به همراه داشته و سبب سودبری کثیر دارنده سهام شود.
سرمایه گذاری و خرید سهام باید در شرکتی معتبر و پیشرو در عرصه بازار بورس اوراق بهادار باشد. در این میان یکی از بهترین شرکت‌های فعال در این حوزه شرکت وانیکس است .شرکت وانیکس به عنوان یک شرکت واردات از چین و امارات است که با برخورداری از سابقه درخشان در عرصه بورس و تجارت می‌تواند به عنوان یک مقصد تجاری کارامد برای سرمایه‌گذاران شناخته شود.
