اقتصاد ژاپن چگونه است؟ آشنایی کامل با اقتصاد کشور ژاپن

کشوری که توانسته بعد از اتفاقات بسیاری که پشت سر گذرانده، نه تنها خود را بازسازی کند بلکه جزو سردمداران تکنولوژی دنیا نیز قرار گیرد. مطالعه اقتصاد ژاپن با مطرح کردن سوال اقتصاد ژاپن چگونه است موضوعی بسیار جذاب است که می‌خواهیم در این مقاله آن را بطور کامل بررسی کنیم. اگر شما هم علاقه مندید بدانید که کشور ژاپن چگونه اقتصادی دارد و در چه زمینه‌هایی پیشرفت اقتصادی داشته، حتما تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

اطلاعاتی کلی از کشور ژاپن

برای پاسخ دادن به سوال اقتصاد ژاپن چگونه است لازم است که در ابتدا شناختی کلی از این کشور کسب کنیم. ژاپن کشوری مجمع الجزایری است که با طول ۳۸۰۰ کیلومتر در اقیانوس آرام کشیده شده. این مجمع الجزایر از ۴ جزیره اصلی و ۶۸۴۸ جزیره کوچ تشکیل شده است. مساحت آن بسیار کم بوده و چیزی حدود کمتر از یک چهارم مساحت ایران را شامل می‌شود.

جمعیت این کشور حدود ۱۲۷ میلیون نفر بوده و به همین دلیل تراکم جمعیت بالایی دارد. همچنین از نظر طول عمر، رتبه نخست جهان متعلق به این کشور است. با اینکه این کشور چندان خاک حاصلخیزی برای کشاورزی ندارد و البته منابع طبیعی آن به اندازه کافی غنی نیست، اما جزو اقتصادهای برتر دنیا است. اینکه چطور ژاپن توانسته جزو برترین اقتصادهای دنیا باشد و در زمینه‌های مختلف صنعتی بدرخشد، موضوعی است که قرار است در ادامه آن را بطور کامل توضیح دهیم.

نگاهی کلی به اقتصاد ژاپن

برای اینکه سوال اقتصاد ژاپن چگونه است را پاسخ دهیم، در ابتدا نگاهی کلی به جایگاه اقتصادی ژاپن بر اساس فاکتورهای اقتصادی گوناگون در بین کشورهای دنیا می‌اندازیم و سپس به صورت جزئی عواملی که باعث شده این جایگاه برای ژاپن به دست آید را بررسی می‌کنیم. ژاپن در سال ۲۰۱۶ با تولید ناخالص ملی ۶.۴ تریلیون دلار بعد از کشورهای آمریکا، چین و هند توانست در رتبه چهارم اقتصاد جهان قرار گیرد. امروزه این کشور با رشد اقتصادی بیشتر از هند، توانسته به رتبه سوم اقتصاد جهان دست یابد. همچنین ژاپن از نظر صادرات خودرو در جایگاه دوم جهان قرار دارد. این کشور سالانه ۱۳۲ میلیارد خودرو به جهان صادر می‌کند. امروزه حدود ۳.۹ درصد جمعیت ژاپن در بخش کشاورزی، ۲۶.۲ درصد آن در بخش صنایع و ۶۹.۸ درصد دیگر در بخش خدمات مشغول خدمت هستند. با اینکه ژاپن را امروزه به عنوان کشوری صنعتی و جزو غول‌های اقتصادی دنیا می‌دانیم، اما همواره چنین نبوده. در واقع بعد از جنگ جهانی دوم و با اتخاذ سیاست‌های اقتصادی اصلاحی بود که ژاپن توانست از شکا یک کشور سنتی و وابسته به یک کشور پیشرفته و صادر کننده تبدیل شود. در ادامه این رویداد را که به نام معجزه اقتصادی ژاپن از آن یاد می‌شود بررسی کرده و حوزه‌های مختلف اقتصاد ژاپن را بررسی می‌کنیم.

معجزه اقتصادی ژاپن

عده زیادی از تاریخ دانان، جامعه شناسان و اقتصاددانان همواره در بررسی مورد ژاپن انگشت حیرت به دهان می‌گیرند و این سوال را می‌پرسند که چه شد که ژاپن توانست چنین رشد سریعی را تجربه کند؟ به همین دلیل اگر سوال اقتصاد ژاپن چگونه است پرسیده می‌شود، همچنان موضوع تحقیق بوده و درس‌های فراوانی در آن است. بطور کلی ژاپن توانست بعد از جنگ جهانی دوم در طی ۵ مرحله به جایگاه اقتصادی فعلی که دارد دست یابد. این مراحل بطور خلاصه در ادامه آورده شده‌اند.

سیاست بازسازی

از حدود ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۰ کشور ژاپن با اتخاذ سیاست بازسازی صنایع توانست از قدرت دولت کم کرده و به قدرت سازمان‌های اقتصادی اضافه کند. در این دوران رقابت میان شرکت‌ها مورد تشویق قرار گرفت، بر صنایع بنیادی مثل زغال سنگ، برق، کشتی سازی و … تاکید شد، از ورود صنایع و فن اوری‌های جدید به داخل کشور حمایت شد به طور کلی در بخش‌های صنعتی مختلف یک مدرنیزاسیون اساسی رخ داد.

رشد سریع

در جواب به اینکه اقتصاد ژاپن چگونه است باید توضیح دهیم که اگر اوضاع اقتصادی ژاپن بسیار عالی است، یکی از دلایلش اخذ سیاست‌هایی است که در سال‌های ۱۹۶۰ و بعد از آن انجام شد. در این دوران آزادسازی تجاری و آزاد سازی سرمایه با شدت انجام شد و باعث حمایت از صنایعی مثل کامپیوتر و خودروسازی گشت که نتیجه آن امروزه کاملا مشهود می‌باشد. همچنین تعداد شرکت‌ها و سرمایه گذاری خارجی افزایش یافت که از عوامل رشد سریع ژاپن در این دوران گشت.

اصلاح نظام مالی

بعد از اینکه دوره رشد سریع ژاپن رخ داد، ناگهان حباب اقتصادی آن شکست و در دهه ۱۹۷۰ با ورود رقیبی مثل چین به بازار کمی دچار رکود گشت. در این دوران سیاست‌های اصلاح نظام مالی و بانکی ژاپن آغاز شد. این اصلاحات و به دنبال آن اصلاحات ساختاری مثل اجازه ورود زنان و جوانان به عرصه‌های صنعتی و گذر از جامعه‌ای نیمه سنتی به جامعه‌ای مدرن نتیجتا توانست ژاپن را از رکود اقتصادی پیش آمده عبور دهد و تا حدی پیش ببرد که امروزه سومین اقتصاد دنیا لقب بگیرد.

حوزه های مختلف اقتصاد ژاپن

حال برای اینکه بتوانیم به پرسش اقتصاد ژاپن چگونه است پاسخ دهیم لازم است که به سراغ بررسی حوزه‌های مختلف اقتصاد ژاپن برویم. همانطور که گفته شد، سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات از بخش‌های مختلفی است که اقتصاد ژاپن را قدرتمند کرده است. در ادامه هر یک از این بخش‌ها را بطور کامل بررسی می‌کنیم و توضیح خواهیم داد که چه عواملی باعث شده که در هر کدام از این بخش‌ها پیشرفت اقتصادی رخ دهد.

کشاورزی ژاپن

با اینکه سهم کشاورزی در تولید ناخالص ملی ژاپن بسیار اندک و چیزی حدود ۱.۵ درصد است، با این حال محصولات کشاورزی آن بسیار با کیفیت بوده و چیزی حدود ۴ درصد جمعیت ژاپن مشغول کار در این بخش هستند. مساحت اندک زمین‌های کشاورزی ژاپن و تعداد کم محصولات این کشور باعث نشده که در تولید برنج، چای، سبزی و میوه جات سرآمد جهان نباشد. امروزه کشور ژاپن با کمبود تعداد نیروی کشاورز متخصص روبه‌رو بوده و مشتاق استفاده از نیروهای خارجی متخصص در این موضوع است.

صنایع مهم ژاپن

از مهمترین دلایلی که باعث شده امروزه سوال اقتصاد ژاپن چگونه است مطرح شده و پاسخی مناسب به آن داده شود، رشد اقتصادی ژاپن بواسطه صنایع بسیار قدرتمندی است که دارد. تولید کالاهای الکترونیکی، ماشین آلات دقیق، کشتی، خودرو و البته ربات‌سازی از مهمترین صنایع کشور ژاپن محسوب می‌شود. هر کدام از این بخش‌ها که در جهان دارای شهرتی بسیار درخشان هستند را در ادامه بررسی می‌کنیم.

خودروسازی ژاپن

همانطور که گفتیم ژاپن با صادرات چیزی حدود ۱۳۲ میلیارد خودروی با کیفیت به جهان، در جایگاه دوم صنعت خودرو در جهان قرار گرفته است. شرکت‌های موتورسازی عظیمی مثل تویوتا، نیسان و هوندا توانسته‌اند بخش بزرگی از بازار خودروی شخصی را به خود اختصاص دهند. به همین دلیل در جواب سوال اقتصاد ژاپن چگونه است می‌توان گفت که در بخش خودروسازی بی نظیر است.

صنایع الکترونیک و ابزار دقیق

ژاپن در تولید صنایع الکترونیکی دارای شهرتی بی نظیر و مشابه آلمان است. طوری که حتی مردمان غیر متخصص وقتی می‌شنوند که یک ابزار الکتریکی یا ابزار دقیق مثل وسایل اندازه گیری ساخت کشور ژاپن است، با رضایت کامل آن را خریداری کرده و از کیفیت آن از قبل اطمینان دارند. شرکت‌های سازنده قطعات الکترونیکی و ابزارآلات دقیق مثل پاناسونیک، سونی، توشیبا، جی وی سی، شارپ و کانن در سرتاسر کره زمین شهرتی زبانزد دارند و چیزی حدود ۲۶ درصد تولید ناخالص ملی ژاپن را شامل می‌شوند.

حمل و نقل و گردشگری

برای پاسخ به سوال اقتصاد ژاپن چگونه است باید علاوه بر صنایعی که نام بردیم، به سیستم حمل و نقل و البته گردشگری این کشور نیز اشاره شود. مجمع الجزایری بودن ژاپن و البته نیاز به یکپارچه سازی کل کشور باعث شده که ژاپن در زمینه تولید قطارهای فوق سریع مثل هایپرلوپ جزو پیشگامان دنیا باشد.

 این موضوع و تغییرات اساسی مثل معماری مدرن و الهام گرفته از معماری سنتی ژاپن باعث شده که هر ساله گردشگران بسیار زیادی از جای جای دنیا به این کشور سفر کرده و سهمی عظیم در تولید ناخالص ملی ژاپن داشته باشند.

شرکت های مهم و حرف آخر

برای پاسخ به سوال اقتصاد ژاپن چگونه است به بخش‌های مختلف اقتصاد ژاپن سر زدیم و آن‌ها را بطور کامل بررسی کردیم. در نهایت دریافتیم که ژاپن یکی از ۳ اقتصاد برتر دنیا بوده و در طی کردن رشد اقتصادی و رسیدن به توسعه یافتگی بسیار شگفت انگیز عمل کرده است. به عنوان حرف آخر بد نیست تعداد دیگری از شرکت‌های مهم ژاپنی که هر کسی یک بار هم نام آن‌ها را شنیده را نام ببریم تا به عنوان ختم کلام برتری اقتصادی ژاپن آورده شوند. شرکت‌های تویوتا، میتسوبیشی، NTT، هوندا، سافت بنک، نیسانو هیتاچی از جمله شرکت‌های نمایش‌گر قدرت اقتصادی امروزه ژاپن هستند.