محصولاتی چون غلات، مواد غذایی، چوب، الوار، سوخت، مواد شیمیایی از جمله محصولات وارداتی به این کشور هستند.
در ادامه این مطلب قرار است تا شما را بیشتر با اقتصاد مصر آشنا کنیم:
- مصر چگونه کشوری است؟
- اقتصاد مصر تاسال ۲۰۲۰
- اقتصاد مصر بعد از سال ۲۰۲۰
- اقتصاد سبز مصر
- رابطه اقتصادی ایران و مصر
- سخن آخر
مصر چگونه کشوری است؟
مصر کشوری است مستقل و فرا قاره‌ای در آفریقا و آسیا، البته بخش بزرگ مصر در آفریقای شمالی و شبه جزیره سینای مصر در آسیا واقع شده است. از غرب به لیبی و از جنوب با سودان و از شرق با فلسطین همسایه است. بعد از لیبی و اتیوپی سومین کشور پر جمعیت آفریقایی است.
اهرام هفتگانه مصر به عنوان عجایب جهان و یک کشور با تمدن کهن و فرهنگ غنی است. سابقه‌ی تاریخی این کشور به حدود چهار هزار سال قبل از میلاد بر می‌گردد. حکومت در کشور مصر به صورت جمهوری است.
رئیس جمهور هر شش سال یک بار توسط نخست وزیر و کابینه‌اش انتخاب می‌شود و مردم به وی رای می‌دهند. شورای مردمی مصر که به مجلس الشعبی معروف است، ۴۵۴ کرسی دارد، با ۴۴۴ نماینده که با رای مردم و ۱۰ نماینده که با رای رئیس جمهور وارد مجلس می‌شوند.
دوره نمایندگی در این مجلس ۵ سال است. در مصر مجلس الشورا به عنوان مجلس مشورتی نیز وجود دارد. این مجلس ۲۷۴ نماینده دارد که ۱۷۴ نفر از آنها با رای عمومی و ۸۸ نفر از آنها با نظر رئیس جمهور تعیین می‌شود.
مصر تقریبا یک کشور بیابانی و نیمه بیابانی است که کرانه‌های رود نیل تنها زمین‌های بارور و مناسب برای کشاورزی است. حدود یک میلیون کیلومتر مربع از وسعت این کشور را زمین‌های بیابانی تشکیل داده است.
اقتصاد مصر تا سال ۲۰۲۰
کشور مصر تا سال ۲۰۲۰ دچار بحران‌ها و رقابت‌های سیاسی زیادی بوده است. به همین دلیل فضای سرمایه‌گذاری مناسب در مصر محیا نبوده و این مسئله به مهمترین بحران اقتصادی مصر بدل شد. با توجه به جمعیت زیاد و بحران اتمام ارز خارجی مورد نیاز برای خرید کالاهای اساسی و مهم مثل غلات و سوخت.
دولت سعی بر کنترل اوضاع و مشکلات داشت به همین دلیل واردات کالا به این کشور را محدود کرد. اما این یک دلیل شد که یک سوم مردم مصر در فقر و تنگدستی زندگی کنند. با اتفاق جنگ روسیه اوکراین اوضاع زندگی در مصر وخیم‌تر شد.
افزایش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان و کاهش ارزش پول ملی عامل دیگر برای سخت شدن شرایط زندگی و اقتصاد مصر شد. مصر یکی از بزرگترین واردکنندگان گندم در جهان است و ۸۰ درصد این گندم از منطقه دریای سیاه وارد این کشور می‌شود.
در این شرایط نرخ تورم ۱۵/۳ است و نرخ هر دلار به ۹/۵ پوند رسید و همین مهمترین دلیل بر افزایش کسری بودجه شد. ذخایر ارز خارجی برای خرید غلات و مایحتاج زندگی مردم رو به اتمام بود. مصر در این شرایط دنبال راه چاره می‌گردد و متوسل به وام از بانک جهانی پول می‌شود، اما با این کار بدهی خارجی مصر افزایش می‌یابد.
شیوع کرونا یکی دیگر از عواملی بود اقتصاد تمام جهان و همچنین اقتصاد مصر را تحت شعاع قرار داد. از طرفی انقلاب‌های مصر نیز مزید بر علت تنگدستی و بحران شد. این انقلاب‌ها باعث شد ۴۵۰ میلیارد دلار از بودجه‌ی کشور هزینه شود.
مصر مجبور به اخذ وام ۵۰۰ میلیون دلاری از بانک جهانی شد؛ اما با این وجود کافی نبود و از صندوق توسعه کشورهای آفریقایی نیز ۲۲۱ میلیون دلار اخذ وام کرد. اما تمام این دلارها فقط برای شش هفته از برنامه نان که برای حمایت از اقشار کم درآمد یعنی حدود ۷۰ میلیون مصری تدارک دیده شده بود کافی بود.
دولت مصر تصمیم گرفت که برنامه حمایت اجتماعی اضطراری را در دستور کار قرار دهد، که طبق آمارهای کمک‌های نقدی و غیر نقدی دولت به ۹ میلیون نفر مصری توانستند کمک کنند. البته کیوسک‌هایی در خیابان‌ها در سراسر مصر تعبیه شدند که در آن غذاهای یارانه‌ای دولتی برای اقشار کم درآمد نیز فروخته می‌شد. در این شرایط مصریان امید به بهبود وضعیت نداشتند و از راه دریا به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کردند. بعد از افغانستان، مصریان بیشترین پناهنده را در کشورهای اروپایی دارند و این وضعیت اسفناک بود.
اقتصاد مصر بعد از سال ۲۰۲۰
در این شرایط سخت مصر به دنبال راه حل اساسی بود و انتظار بهبود وضعیت را زود انتظار نداشت؛ چرا که به دنبال برنامه‌های بلند مدت بود. در سال جدید کم کم شرایط اقتصاد مصر بهتر شد، به طوری که ۵/۵ نیز روند رو به رشد را تجربه کردند. البته نرخ تورم در این کشور ۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۰ شده بود، اما این افزایش نرخ تورم در راستای اهداف و متناسب با پیش‌بینی‌های دولت بود. در این زمان حجم صادرات مصر از مرز ۳۱ میلیارد دلار گذشت. با توجه به این حجم صادرات بانک مرکزی اعلام کرد که ذخایر ارزی در این کشور ۲/۱۹ صد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. پیش‌بینی‌های دولت باعث شد هر روز اقتصاد مصر رو به بهبود و پیشرفت باشد.
اقتصاد سبز مصر
اقتصاد سبز (افزایش عدالت اجتماعی و ایجاد رفاه) یکی از برنامه‌های بلند مدت مبراست که در آن برای پیشرفت مصر در تمرکز از استفاده‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری شده است این برنامه همگام با از بین بردن آلاینده‌های هوا و از بین بردن خطرات برای محیط زیست است.
در این برنامه از ظرفیت‌های بیابانی مصر استفاده می‌شود. دولت مصر با برنامه‌ریزی ۶۹۱ پروژه به ارزش ۴۴۷/ ۳ میلیارد جنیه است و در تمام زمینه‌های حمل‌ونقل و مسکن نیز سرمایه گذاری شده است. اقتصاد سبز در گام‌های نخستین خود است، پروژه‌هایی چون:
- پروژه‌ی تولید برق از انرژی باد در خلیج سوئز
- پروژه‌ی قطار برقی
- پروژه‌ی انرژی خورشیدی در جنوب مصر
- پروژه‌ی منوریل در پایتخت اداری
- افزایش خودروهای گاز سوز
- پروژه‌های آب شیرین کن در شمال غرب و شمال مصر
از جمله پروژه‌هایی هستند که آغاز شده‌اند. در همین گام نخست تاثیرات مثبت زیادی داشته‌اند. کارشناسان معتقدند با اجرایی شدن اقتصاد سبز در مصر، مصر به عنوان یک کشور پیشگام در جهان عرب و خاورمیانه خواهد بود.
رابطه اقتصادی ایران و مصر
ایران قبل از انقلاب رابطه‌ی خوبی با مصر داشت اما بعد از انقلاب رابطه‌ی ایران با مصر به تاریکی گرایید. رابطه‌ی اقتصادی که در بالاترین سطح بود به دلیل استقبال انورالسادات از محمدرضا شاه هنگام فرار از ایران رو به تاریکی رفت. اما ایران و مصر از لحاظ جمعیتی و از لحاظ استراتژیکی تفاهماتی با یکدیگر دارند.
در سال‌های اخیر که ایران توانسته است نفود خود را در منطقه بیشتر کند مصر می‌تواند یک مصرف‌کننده خوب برای کالاهای ایرانی باشد. از طرفی، ایران می‌تواند برای مصر شریک تجاری خوبی نیز محسوب شود. مصر نیز در شرایط کنونی باید از سرمایه‌های منطقه‌ای که در جاهای دیگر هزینه می‌شود، بهره‌برداری کند.
با این شرایط ایران یک گزینه مناسب برای مصر می‌تواند باشد. مصر هنوز نتوانسته است در سیاست‌های منطقه‌ای دخالتی داشته باشد؛ چرا که همیشه یک کشور بحران زده بوده است اما ایران به خوبی توانسته است نفوذ خود را در منطقه تثبیت نماید.
در سال‌های اخیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران باعث شده است راهی ایجاد کند تا رابطه‌ی ایران و مصر را به مقصدی مناسب سوق دهد. ایران در سال‌های اخیر از لحاظ صنعتی و پزشکی و نظامی توانسته است به خودکفایی برسد.
اگر مصر و ایران بتوانند با یکدیگر وارد رابطه شوند به شرکای خوب تجاری تبدیل می‌شوند و این کار برای حفظ منافع دو کشور بسیار راهگشا است. در زمان حال هر شهروند مصری که بخواهد فعالیت‌های گردشگری و بازرگانی در ایران داشته باشد باید از دولت مصر مجوز بگیرد که هیچ‌گاه این مجوز صادر نمی‌شود. این مسئله هم ضرر برای شهروندان مصری در پی دارد و هم به اقتصاد کشورمان لطمه وارد می‌کند.
دانشجویان مصری نمی‌توانند در ایران درس بخوانند و بورسیه‌هایشان قطع شده است. اگر رابطه‌ی ایران و مصر بهبود یابد، مطمئنا تبادلات فرهنگی اجتماعی خوبی بین این دو کشور ایجاد خواهد شد. همیشه صادرات محصولات ایرانی به مصر در مورد کالاهای غیرنفتی مورد بحث کارشناسان اقتصادی در کشور بوده است. از آنجایی که درصد بیشتر مردم مصر مسلمان هستند تقریبا ویژگی‌های مشترکی با ایرانیان می‌توانند داشته باشند. به همین دلیل محصولات ایرانی اعم از مواد غذایی، فراورده‌های گوشتی و دارو می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در مصر داشته باشد.
سخن آخر
ایران و مصر با وجود نقاط مشترک فراوان اما با وجود ملاحظات سیاسی و وجود اختلاف نظر در مورد اوضاع منطقه هنوز نتوانسته‌اند با یکدیگر وارد رابطه اقتصادی شوند. این در حالی است که هر دو کشور برای یکدیگر مفید هستند و اگر اختلاف نظرها از بین برود مصر می‌تواند مقصد خوبی برای کالاهای ایرانی باشد. اقتصاد خاورمیانه هنوز هم وابستگی زیادی به نفت و مواد نفتی دارد، اما رابطه‌ی مصر و ایران می‌تواند راهگشا باشد و حل مشکل کند.
در شرایط فعلی حجم صادرات ایران به مصر محدود به روده‌ی حیوانات، میگو، قیر، گازهای نفتی که به مایع تبدیل شده‌اند، پسته، انگور خشک، سیب و نفت هستند. اما با توجه به تغییرات سیاسی که در اقتصاد مصر در حال وقوع است، ایران می‌تواند سهم صادراتی بیشتری به این کشور داشته باشد.
