اقتصاد سنجی چیست؟

اقتصاد سنجی بخش مهمی از اقتصاد است و از گستردگی زیادی برخوردار است. از روش‌های آماری برای تخمین زدن روابط اقتصادی و راستی‌آزمایی نظریه‌های اقتصادی و همچنین ارزیابی و اجرایی ساختن سیاست‌های تجاری و سیاسی می‌باشد.

تعریف اقتصاد سنجی

این رشته بر مبنای آمار و ریاضی عمل می‌کند و روابط اقتصادی در راس مسئله قرار می‌‌گیرد و به طور معمول نیز از آن برای پیش‌بینی اقتصادی استفاده می‌شود. اکثر دولت‌ها، این اطلاعات را برای سیاست‌گذاری های خود استفاده می‌کنند.

 

 

همچنین شرکت‌های خصوصی برای تصمیماتی مثل قیمت‌گذاری فهرست کالاها و تولیدات خود نیز آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. البته، اصولاً اقتصاددانان، این رشته را جهت مطالعه رابطه اقتصادی بین متغیرها، بکار می‌گیرند.

 کاربرد‌های علم  اقتصاد سنجی

از کاربردهای این علم می‌توان به پیش‌بینی متغیرهای اقتصاد کلان مثل نرخ بهره، نرخ تورم و DGP اشاره داشت. همچنین، می‌توان به بکارگیری آن در زمینه‌هایی به جز  پیش‌بینی متغیرهای اقتصاد کلان مثل بررسی نمودن اثر مخارج کمپین‌های سیاسی بر نتایج رای‌گیری را نام برد.صحیح است که این علم ترکیبی از نظریه‌های رشته‌هایی مثل ریاضی و آمار است، اما به شکل قابل توجهی با همه‌ی این رشته‌‌ها تفاوت دارد. این نظریه  در رابطه با گزاره‌ها یا فرضیاتی است که ماهیت کیفی دارند. برای نمونه، طبق نظریه اقتصاد خرد، در صورتی که سیر متغیرها ثابت بماند،  با کاهش قیمت یک کالا انتظار می‌رود که تقاضا برای آن بیش‌تر شود. این نظریه می‌تواند به تنهایی نشان‌دهنده این باشد که رابطه عددی بین دو اقتصاد  وجود ندارد. یعنی نشان دهنده این نیست که در نتیجه تغییر مقدار تعیین شده‌ای از قیمت کالا، مقدار تقاضا به چه اندازه بیشتر یا کمتر خواهد شد. این وظیفه بر عهده این علم است که گزاره‌های عددی را بیان می‌کند.نخستین دغدغه بیان نمودن نظریه‌های اقتصادی در ساختار ریاضی (معادلات ریاضی) بدون در نظر داشتن قابلیت‌های سنجش یا تایید تجربی این نظریه است. وجه مشترک نظریه‌های اقتصادی و اقتصاد ریاضی این است که به روابط مشابهی اشاره می‌کنند.

انواع مدل های اقتصاد سنجی

ما با انواع مختلفی از این مولفه مواجهیم که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.

اقتصاد سنجی نظری

 شامل روش‌هایی می‌شود که برای سنجش رابطه اقتصادی کشف نشده و همچنین آزمایش‌های کنترل‌ و امتحان شده در آزمایشگاه‌ها، توسعه پیدا می‌کنند. این روش‌ها معمولا برای تحلیل داده‌های غیرآزمایشی به وجود می‌آیند.

 

 

اقتصاد سنجی کاربردی

از آن برای تفکیک نمودن شاخه‌های نظریه‌ اقتصادی و مسئله‌هایی مثل تقاضا، عرضه، تولید ومصرف، سرمایه گذاری و موارد از این دست استفاده می‌شود. اقتصاد سنجی کاربردی در به کارگیری ابزار‌های نظریه‌‌های این رشته و همچنین برای تحلیل پدیده اقتصادی و پیش‌بینی کردن رفتار اقتصادی استفاده می‌شود.

اقتصاد سنجی فضایی

این نوع، زیرشاخه‌ای از اقتصاد است که دررابطه با ارتباطات و ساختار فضایی در مدل‌های رگرسیون شامل داده‌های مقطعی و داده‌های پنل می‌شود.

تحلیل رگرسیون

تحلیل رگرسیون یک روش آماری است که برای درک کردن و بررسی چند متغیر موردنظر از آن استفاده می‌شود. فرایندی است که از آن برای تحلیل اقتصادی استفاده می‌شود؛ زیرا کمک می‌کند که متوجه بشویم که چه عواملی واقعا اهمیت دارند و چه عواملی را نباید مهم انگاشت و این موضوع که عوامل به چه شکل روی هم تاثیر می‌گذارند.

 

 

اهداف علم اقتصاد سنجی

اهداف این علم شامل:

1. فرمول‌سازی
2. تعیین جزییات مدل
3. تخمین و ارزیابی مدل‌ها
4. بکارگیری مدل

فرمول بندی و تعیین جزییات مدل

فرمول‌بندی مدل‌های اقتصادی به نوعی است که بتوان آن را ارزیابی کرد. از یک مدل اقتصادی می‌توان به چند مدل در این زمینه دست پیدا کرد. این مدل‌ها به جهت تفاوت در ساختار تابعی خود و انتخاب ساختار تصادفی متغیر‌ها، با یکدیگر متفاوتند.

تخمین و ارزیابی مدل ها

مدل‌ها بر حسب مجموعه اطلاعات مشاهده شده تخمین زده و ارزیابی می‌شوند. این بخشی از استنتاج آماری مدلسازی محسوب می‌شود. فرایند‌های تخمینی زیادی به کار گرفته می‌شوند تا ارزش عددی متغیرهای شناخته نشده مدل، قابل محاسبه باشد. با کمک فرمول‌بندی متفاوت مدل‌های آماری در آخر می‌توان، مدلی مناسب انتخاب کرد.

 

 

بکارگیری مدل ها

از مدل‌های به دست آمده برای پیش‌بینی و فرمول‌بندی کردن سیاست‌گذاری‌ها استفاده می‌کنند‌. این بخش  مهمی در هر نوع از تصمیم‌گیری سیاسی است؛ زیرا این پیش‌بینی‌ها به سیاست‌گذاران کمک می‌کنند تا اندازه مناسب بودن مدل را امتحان کرده و گام‌هایی را براشته تا مجددا متغیرهای اقتصادی مرتبط را تنظیم نمایند.

انواع داده های اقتصاد سنجی

داده‌ها شامل نمونه‌های زیر هستند که شما در سنجش خود با آن‌ها مواجه می‌شوید.

• داده‌های مقطعی
• داده‌های متغیر مجازی
• داده‌های سری زمانی
• داده‌های Pool
• داده‌های پنل

داده‌های مقطعی

این نوع داده‌ها شامل نمونه‌ای از افراد، خانواده‌ها، انواع شرکت‌ها، شهرها و حتی کشورها یا مجموعه‌ای از واحدهایی دیگر، در نظر گرفته می‌شوند و در نقطه‌ای معین از بازه زمانی هستند. از نمونه‌های خوب بررسی شده می‌توان به سرشماری جمعیت اشاره داشت.

داده‌های متغیر مجازی

وقتی که داده‌ها ماهیت کیفی داشته باشند، اندازه متغیرها نمایان‌گر بزرگی داده نیست. آن‌ها فقط انعکاس دهنده حضور یا عدم حضور یک نوع ویژگی در داده‌ها هستند. برای نمونه متغیرهایی مثل دین، جنسیت افراد، سلیقه و موارد مانند آن، متغیر‌های کیفی هستند. متغیر جنسیت دو مقدار زن و مرد را در بر دارد. متغیر سلیقه نیز دو مقدار تمایل یا عدم تمایل را در نظر می‌گیرد. این مقدار‌ها با عنوان‌های متغیر مجازی یا متغیر موهومی معروف هستند. برای نمونه، ممکن است، در این متغیر‌ها عدد ۱ نشان‌دهنده تمایل  و عدد ۰ نشان‌دهنده عدم تمایل باشد.

داده‌های سری زمانی

این نوع داده‌ها شامل مشاهدات به دست آمده از یک نمونه متغیر یا متغیرهای متعددی است که در طی زمان به دست می‌آید. از نمونه داده‌های سری زمانی می‌توان به قیمت عرضه پول، سهام، شاخص قیمت برای مصرف‌کننده، GDP و همچنین میزان فروش دستگاه‌های اتومبیل نام برد.

داده‌های Pool

داده‌های Pool را می‌توان ترکیبی از داده‌های سری زمانی و داده‌های مقطعی دانست. این نوع از داده‌ها، از لحاظ تحلیل سخت‌ترین نوع داده هستند و نمونه مثال‌های آن می‌توان به GNP سرانه کشورهای آسیایی را نام برد.

داده‌های پنل

«داده‌های پنل» یا همان داده‌های تابلویی، داده‌هایی برای سرشماری انجام گرفته از نمونه‌های مقطعی در دوره‌های متفاوت زمانی هستند.

پایه‌گذاران رشته اقتصاد سنجی

از پایه‌گذاران و پیشروان آن می‌توانیم به لارنس کلین، راگنار فریش وسایمون کوزنتس اشاره کرد. همه این افراد در سال ۱۹۷۱ میلادی در نتیجه تلاش‌های خود در این زمینه توانستند جایزه نوبل در اقتصاد دریافت کنند.

امروزه آموزش این علم در میان دانشجویان و همچنین، کسانی که در زمینه‌های اقتصادی مشغول به کار هستند مثل معامله‌گران بازارهای مالی و محققان، امری رایج است. یکی از نمونه‌های کاربرد این رشته مطالعه اثر درآمد با استفاده از داده‌هایی است که قابل مشاهده هستند. یک اقتصاددان ممکن است بر این باور باشد که با افزایش درآمد خود، مخارج نیز  افزایش پیدا می‌کند. اگر داده‌ها نشان‌ بدهند که  این ارتباط واقعا وجود دارد، می‌توان از تحلیل رگرسیونی استفاده کرد تا به اندازه قوی بودن رابطه بین درآمد و مصرف و هچنین معناداری و عدم معناداری آماری چنین ارتباطی پی برد.

 

 

سخن پایانی

با توجه به مقاله فوق دریافتیم که این علم اقتصاد سنجی از نظریه‌های اقتصادی و همچنین آمار و ریاضی  برای کمی کردن پدیده‌های اقتصادی بهره می‌جوید. به عبارتی دیگر، از مدل‌های اقتصاد نظری به عنوان ابزار‌هایی کاربردی برای سیاست‌سازی استفاده می‌کنند. به طور کلی، هدف این را می‌توان چنین دانست که گزاره‌های کیفی (مثل رابطه مثبت میان دو یا چند متغیر) به گزاره‌های کمی (با بیشتر شدن هر ۱۰۰ هزار تومان درآمد قابل تصرف، افزایش پیدا کردن مخارج  تا ۲۰۰۰ تومان) مبدل سازد. محققان این رشته، مدل‌های به دست آمده توسط نظریه‌پردازان اقتصادی را به نسخه‌هایی با قابلیت تخمین تبدیل می‌کنند.

شرکت بازرگانی وانیکس با داشتن مشاوران اقتصادی مجرب و با تجربه در انجام امور اقتصادی و بازرگانی شما به شما کمک می‌کنند تا از مولفه‌های این حوزه در امور بازرگانی خود استفاده کنید. از خدمات این شرکت بازرگانی می‌توان صادرات به هند و واردات از کشور‌های مثل امارات و چین با اعطای چک تضمین و عدم نیاز یه گمرک اشاره کرد.