واردات کالا به ایران در نیمه اول سال ۱۳۹۵ بیش از یک میلیارد و ۳۱۶ میلیون تن به ارزش بیش از ۱۶ میلیارد و ۷۰۹ میلیون دلار بوده است. این حجم از محموله وارد شده به کشور از گمرکات مختلف ترخیص شده و توسط کارگزاران گمرک ایران به دست صاحبان کالا رسیده است.
اظهارنامه گمرکی چیست؟
اظهارنامه گمرکی یک سند رسمی است که فهرست و جزئیات کالاهایی را که وارد یا صادر می‌شوند ذکر میکند. در اصطلاح حقوقی، اظهارنامه گمرکی عملی است که به موجب آن شخص تمایل خود را برای قراردادن کالا در یک رویه گمرکی مشخص نشان می‌دهد.
از طریق اظهارنامه گمرکی، مقامات گمرکی کنترل می‌کنند که چه نوع کالا یا اقلامی وارد یا صادر می‌شود. به طور معمول، کنترل کالاها دو هدف عمده را در پی دارد:
- واردات: برای محافظت از کشور در برابر کالاهای مضر یا خطرناک برای اقتصاد و محیط‌زیست.
- صادرات: محدودکردن کالاهای خاص برای صادرات و انجام اقدامات نظارتی.
تاجرانی که کالاهای وارداتی یا صادر شده را به درستی اظهار نکنند ممکن است مشمول جریمه یا مصادره کالا شوند.
کانال سبز و قرمز گمرکی چیست؟
- کانال سبز
مسافرانی می‌توانند از کانال سبز عبور کنند که:
الف) کالاهای زیر را نداشته باشند:
- اسلحه و مهمات
- کتب و مجلات مخالف اعتقادات اسلامی و ملی کشور
- تلفن و فرستنده بی‌سیم
- بذر و قلمه، پیاز گل
- ابزار قمار
- نوشابه‌های الکلی
- مواد مخدر
ب) کالای تجاری نداشته باشند و ارزش کالای جدید آنها برای هر نفر بیش از ۸۰ دلار نباشد.
- کانال قرمز
مسافرانی که از کانال قرمز گمرکی عبور می‌کنند:
۱- در سال جاری بیش از یک سفر به کشورهای دیگر داشته باشید
۲- کالاهایی داشته باشند که جزو کالاهای تجاری محسوب نمی‌شوند یا قیمت کالای آنها بیش از حد قانونی باشد
۳- یکی از هشت کالای فوق را داشته باشند (در کانال سبز)
نکته یک:
عبور از کانال سبز به این معنی نیست که گمرک بررسی کالا را انجام نمی‌دهد. مأموران گمرک می‌توانند تعدادی از مسافران کانال سبز را انتخاب و کالای آنها را بررسی کنند. در صورتی که شرایط عبور از این کانال را نداشته باشند، اظهارنامه آنها غیرقانونی بوده و کالای آنها لکه‌دار تلقی می‌شود.
نکته دو:
گمرک میتواند از مسافران بخواهد که اظهارنامه‌ای را که در درب ورودی یا خروجی به آنها ارائه می‌شود، تکمیل کنند تا طبق اظهارنامه کتبی خود، کالای مسافران را بررسی نمایند. در صورت وجود تفاوت بین کالای مسافر و اظهارنامه وی، کالایی که در اظهارنامه ذکر نشده یا به صورت غیرقانونی اظهار شده، کالای قاچاق محسوب می‌شود.
چه کسی باید اظهارنامه ارائه کند؟
به طور کلی مالک کالا یا شخصیست که از طرف او است (نماینده) اقدام به ارائه اظهارنامه میکند. شخصی که بر کالاها کنترل دارد نیز میتواند آن را انجام دهد. این افراد ممکن است شرکت‌های بازرگانی واسطه‌ای باشند که با آنها برای واردات یا صادرات کالاهای خود قرارداد بسته‌اید.
اظهارنامه در کجا باید تسلیم شود؟
اظهارنامه باید در گمرکی تسلیم شود که کالا در آنجا تحویل داده شده است یا به زودی تحویل داده خواهد شد.
چرا باید اظهارنامه ارائه شود؟
برای رعایت تعهدات قانونی و قراردادن کالا در تشریفات گمرکی، باید اظهارنامه ارائه شود.
این امر باید در دو مورد اتفاق بیفتد:
- هنگام ورود کالاها به قلمرو گمرکی
- برای کالاهایی که برای صادرات در نظر گرفته شده‌اند
نحوه تنظیم اظهارنامه
با پیشرفت فناوری، دیگر نیازی به تنظیم اظهارنامه به صورت دستی نیست. برای تنظیم اظهارنامه می‌توانید از سامانه الکترونیکی epi.irica.ir اقدام نمایید.
عواقب ارائه اظهارنامه نادرست
مغایرت کالای همراه مسافر با آنچه در اظهارنامه گمرکی اظهار شده است جرم تلقی شده و مشمول ضوابط مربوطه خواهد بود.
فرم اظهارنامه چیست؟
هنگامی که اقلامی را به صورت بین‌المللی ارسال می‌کنید، باید مطمئن شوید که این اقلام از قوانین حمل‌ونقل کشور مقصد پیروی می‌کنند. فرم‌های گمرکی به مقامات گمرکی محلی اجازه می‌دهد از مجاز بودن کالا اطمینان حاصل کنند و محاسبه کنند که آیا عوارض یا مالیاتی برای پرداخت وجود دارد یا خیر.
فرم‌های گمرکی باید با تکمیل تمام فیلدهای مربوط به قسمت خارجی کالای شما پیوست شود. شما مسئول اطمینان از پیوست شدن فرم گمرکی به کالای خود هستید. هر کالایی با فرم‌های گمرکی ناقص احتمالاً به فرستنده بازگردانده می‌شود.
اطلاعاتی که برای تکمیل فرم گمرکی نیاز دارید
اگر فیلدهای ذکر شده در زیر را در فرم اظهارنامه تکمیل نکنید، احتمالاً کالای شما بازگردانده می‌شود یا ترخیص آن به تأخیر می‌افتد. فرم‌های گمرکی نیاز به دقت و توجه دارند، هنگام پر کردن آنها مراقب باشید و تمام اطلاعات موردنیاز مربوط به خودتان و کالایتان را درست وارد کنید.
- نام و آدرس فرستنده – الزامی است
- نوع کالا و توضیحات دقیق محتوا – الزامی است
- ارزش، مقدار و وزن هر کالا – الزامی است
- ارزش کل، کمیت و وزن – اجباری
معرفی شرکت بازرگانی وانیکس
شایان ذکر است تیم مشاوران وانیکس، متشکل از افراد مجرب همراه و پشتیبان شما در امر واردات کالا خواهند بود. مشاوران وانیکس به صورت ۲۴ساعته آماده پاسخگویی به مشتریان هستند. تیم وانیکس با شرکت در رویدادهای مهم در زمینه واردات و زمینه کاری خود، همواره سعی در افزایش تجارب افراد خود داشته است، چرا که معتقد است تنها با حضور افراد متخصص در شرکت میتواند به بزرگ‌ترین هدف خود یعنی جلب رضایت مشتریان خود قدم بردارد.
چنانچه در زمینه ترخیص کالاهای خود از گمرک و همچنین تنظیم اظهارنامه سؤالی دارید حتماً از کارشناسان شرکت بازرگانی وانیکس کمک بگیرید.
اظهارنامه گمرکی چیست؟
حتما تا کنون واژهای گمرک، واردات، مالیات و پروانه به گوشتان خورده است. برای واردات و صادرات کالاها نیاز است با مراحل و روندهای اداری و قانونی آن آشنا شویم تا بتوانیم از تجارت خود سود ببریم. اظهارنامه گمرکی هم از جزو این مواردی است که برای واردات کالا و محموله حتما باید مفهوم و کاربرد آن را بدانیم.
به زبان ساده فرم اظهارنامه، سندی است که به وسیله آن، واردکننده یا صادر کننده به گمرک اطلاع بدهد که می‌خواهد کالایی را از طریق گمرک وارد یا خارج کند؛ علاوه بر آن، از این اظهارنامه برای محاسبه کردن عوارض و مالیات ورود و خروج کالا هم استفاده می‌کنند و هدف از ارائه آن، افزایش سرعت و بهبود روند خروج و ورود کالا از طریق گمرک است. در ادامه با وانیکس همراه باشید تا پاسخ سوال‌های زیر را با هم بررسی کرده و با مفهوم و فرم اظهارنامه گمرکی بیشتر آشنا شویم:
- فرم اظهارنامه چیست؟
- اظهارنامه توسط چه کسی به گمرک تحویل داده می‌شود؟
- آیا می‌توان کالا را با اظهار شفاهی ترخیص کرد؟
- چه مواردی حتما باید در اظهارنامه گمرکی قید شود؟
- مجوزها و مدارک لازم برای گرفتن اظهارنامه گمرکی
- مراحل تنظیم اظهارنامه گمرکی
- مواردی که باعث جریمه صاحب کالا می‌شوند
- اظهارنامه گمرکی برای انواع کالاهای وارداتی و صادراتی از گمرک
فرم اظهارنامه چیست؟
در کل کشورها برای صادرات و واردات کالاها ابتدا به گمرک می‌روند؛ سپس یک سری مراحل اداری طبق قانون حاکم را پشت سر گذاشته و از گمرک مجوز خروج می‌گیرند و بعد ترخیص شده و به مقصد نهایی فرستاده می‌شوند.
وقتی یک محموله تازه وارد گمرک می‌شود، بازرسین گمرک از نوع محموله هیچگونه اطلاعاتی ندارند؛ بنابراین معرفی کالای وارداتی به بازرسین گمرک، وظیفه صاحب کالا است. بیایید فکر کنیم که چندین نوع کالا با چندین کیففیت متفاوت را وارد کرده‌ایم آیا یک به یک می‌خواهیم ویژگی آنان را به بازرسین توضیح دهیم؟ روشن است که کار زمان و انژی زیادی می‌خواهد؛ پس صاحب کالا اینکار را میکند؟
او از طریق یک سند این کار را انجام می‌دهد. این سند اظهارنامه گمرکی نام دارد و در آن تمامی اطلاعات لازم و مشخصات کالا به‌طور دقیق نوشته شده است؛ با تحویل این سند به گمرک، وارد کننده کالا میتواند کالای خود را به طور کامل به گمرک معرفی کند.
اهمیت موضوع آنقدر زیاد است که انجام تمامی عملیات گمرکی و واردات و صادرات فقط از طریق ارائه این اظهارنامه انجام می‌شود. طبق ماده ۵۹ قانون گمرک، برای پذیرفته شدن کالا در گمرک، تخلیه کالا در انبارهای گمرک و صادر شدن مجوز ترخیص وجود این سند ضروری است. هرچند در برخی موارد که در آیین نامه‌های گمرک ذکر شده، می‌توان از ارائه فرم اظهارنامه خوداری کرد.
اظهار نامه توسط چه کسی به گمرک تحویل داده می‌شود؟
این فرم یک تعهد حقوقی و قانونی استکه تمامی مسئولیت آن برعهده صاحب کالا است. اظهارنامه باید توسط خود صاحب کالا یا در صورت عدم حضور وی توسط نماینده قانونی او به گمرک تحویل داده شود.
اگر شخصی غیر از صاحب کالا، در مقام نماینده صاحب او اظهارنامه را به گمرک بدهد، لازم است علاوه بر سایر مدارک، برگه وکالت و نمایندگی خود را نیز ضمیمه اسناد کند، در غیر اینصورت کالا ترخیص نخواهد شد.
همچنین جز صاحب کالا و نماینده قانونی وی، شخص دیگری هم میتواند در روند ترخیص کالا از گمرک کمک کننده و دخیل باشد که او، دلال گمرک است. در صورت ترخیص کالا توسط دلال نیز، اظهارنامه گمرکی باید همراه تمامی اسناد و مدارک و مجوزهای لازم به گمرک داده شود.
آیا می‌توان کالا را با اظهار شفاهی ترخیص کرد؟
همانطور که گفته شد اظهارنامه یک سند کتبی است. اما در پاسخ سوال بالا باید بگوییم، بله؛ ولی تنها در مواقع واردات غیر تجاری توسط مسافران، اظهار شفاهی مورد قبول است.
چه مواردی حتما باید در اظهارنامه گمرکی قید شود؟
برای جلوگیری از سودجویی و کلاهبرداری برخی افراد در زمینه واردات، باید حتما اظهار نامه گمرکی دقیق پر شده و سپس توسط بازرسین گمرک، موارد درج شده در سند با خود کالا مطابقت داده شوند.
مواردی که باید در این اظهارنامه ثبت و سپس تطبیق داده شود شامل:
- مشخصات گمرک و زمان ثبت شدن کالا
- شرکتی که کالا توسط آن شرکت وارد شده
- کشور مبدا و مقصد کالا
- نحوه حمل کالا تا مقصد
- تعداد، ارزش و وزن کالا
مجوزها و مدارک لازم برای گرفتن اظهارنامه گمرکی
برای اینکه بتوانید پروانه گمرکی بگیرید و کالای خود را بدون مشکل از گمرک ترخیص کنید باید یک سری مدارک و مجوزهایی را مراکز و سازمان‌های مربوط اخذ کنید.
از جمله مدارک لازم: کپی کارت بازرگانی معتبر، بارنامه، ترخیصیه، گواهی مبدا، پیش فاکتور، فاکتور، اعلامیه تامین ارز، مجوز ثبت سفارش، بیمه نامه، لیست عدل بندی، پروانه بهره برداری. مجوز از گواهی بهداشت، انرژی اتمی، استاندارد، قرنطینه نباتی، پروانه صادراتی و وکالتنامه.
مراحل تنظیم اظهارنامه گمرکی
برای پر کردن فرم اظهارنامه، نخست اطلاعات خواسته شده در فرم مخصوص سند، باید درج شود؛ این اطلاعات شامل اطلاعات کامل کالا، شرکت وارد کننده و قیمت کالا است که باید به دقت پر شود. در کشور ما بر اساس اطلاعیه‌ای که گمرک جمهوری اسلامی ایران صادر کرده، از اردیبهشت سال ۱۳۹۲ باید به‌صورت زیر عمل کرد:
اسنادی که به اظهارنامه‌های گمرکی ضمیمه شده‌اند، در صورتی مورد قبول واقع می‌شوند که توضیحات مربوط به مشخصات کالا، دقیقا مطابق با معیارها و فرمت‌های استاندارد بین‌المللی نوشته شود. اظهارنامه بعد از تکمیل شدن در دو نسخه و در آخر با امضا و تاریخ، همراه سایر مدارک، اسناد و مجوزهای مربوط، تحویل گمرک می‌شود.
این سند گمرکی بعد از اینکه تحویل داده شد، توسط یک فرد ارزیابی کننده به صورت فیزیکی بررسی و تفتیش و همه موارد درج شده در اظهارنامه بررسی و کنترل می‌شود. برای اینکه نوع کالا جهت تعیین تعرفه گمرکی مشخص شود، هر نوع کالا، یک تعرفه گمرکی دارد؛ این تعرفه شامل عوارض و مالیاتی است که دولت به دلایل مختلف مالی یا حمایتی از واردکنندگان کالاها میگیرد. تعرفه گمرکی که برای هر کالا تعیین شده، در نمانکلاتور نوشته می‌شود.
نمانکلاتور چیست؟
نمانکلاتور در واقع کاتالوگ و جدولی است که توضیح تمامی کالاهای وارداتی در آن نوشته شده از جمله حقوق گمرکی، عوارض گمرکی و مقدار مالیات هر کالا. همچنین نمانکلاتور جهت نام گذاری کالاهای وارداتی به صورت کاملا قانونی، یکپارچه و هدفمند به کار گرفته می‌شود.
درصورتی که مشخصات کالا با موارد درج شده در اظهارنامه گمرکی مغایرتی نداشته باشد و به طور صحیح و درست پر شده باشد، توسط ارزیاب امضا و تائید می‌شود. ارزیاب بعد از تائید اظهارنامه آن را به کارشناس سیستم ارزیابی تحویل می‌دهد تا روند اداری آن به طور کامل طی شود.
کارشناس سیستم، ابتدا تمامی موارد درج شده در اظهارنامه را بررسی و کنترل میکند و در صورت تائید صحت و درستی مطالب، آن را امضاکرده و به رئیس سرویس ارزیابی تحویل می‌دهد. رئیس پس از ارزیابی و اضافه کردن موارد لازم در متن سند، آن را امضا و به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال میکند. در آخر صندوقدار مبلغ فیش پرداخت شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم ارزیابی، بررسی و مطابقت می‌دهد. در صورت تایید و طی شدن تمامی مراحل گفته شده، پروانه گمرکی چاپ و به صاحب کالا تحویل داده می‌شود.
مواردی که باعث جریمه صاحب کالا می‌شوند
در شرایطی که قسمتی از اظهارنامه گمرکی با محموله یا کالای وارداتی تفاوت داشته باشد، صاحب کالا جریمه خواهد شد. از دیگر مواردی که منجر به جریمه می‌شود این است که، صاحب کالا در هنگام تنظیم اظهارنامه از تعرفه کالای دیگری استفاده کند تا عوارض کمتری بپردازد؛ این مورد مشتمل جریمه سنگین خواهد شد.
اظهارنامه گمرکی برای انواع کالاهای وارداتی و صادراتی از گمرک
کالاهای وارداتی یا صادراتی به سه دسته تقسیم می‌شوند.
۱– کالاهای مجاز
کالای مجاز، کالاها و محموله‌هایی هستند که اگر ضوابط و قوانین گمرک را رعایت کنند دیگر نیازی به گرفتن مجوز از مراجع ذی ربط ندارند؛ اما، وجود اظهارنامه برای آنها ضروری است.
۲– کالاهای ممنوعه.
اینها، کالاهایی هستند که ورادات و صادرات آنها منع شده است و نباید به کشور وارد یا خارج کرد. اگر کسی اقدام به واردات و صادرات این گونه کالاها کند، مجرم است؛ مثل کسی که مشروبات الکلی یا مواد مخدر وارد میکند. چون اینگونه کالاها از لحاظ تجاری ممنوع هستنند، به طبع نیازی به ترخیص و ارائه اظهارنامه ندارند.
۳– محموله‌های حاوی کالاهای مشروط
بازرگان باید طی یک سری مراحل اداری، مواقفت و مجوز قانونی از یک یا چند ارگان را برای صادرات یا واردات این کالاها بگیرد. اما این کالاها چه نوع کالایی هستند؟ این کالاها باید به میزان مشخص وارد بشوند و نه بیشتر. دلیل واردات چنین کالاهایی هم حمایت از مصرف‌کننده است تا قیمت آن زیاد بالا نباشد. پس به منظور پاسخ به نیاز مصرف کننده نهایی، وارد می‌شود و قیمت آن کالا را در بازار تنظیم میکند.
برای واردات این گونه اجناس قوانینی وجود دارد که مجزا از قوانین گمرک است و دخلی به آن ندارد؛ اما وجود گواهی استاندارد و انجام سایر مراحل و روال عادی برای واردات کالاها در گمرک باید طی شود. پس وجود سند گمرکی برای این گونه از کالاها مانند دسته اول لازم و ضروری است. از دیگر مجوزهای لازم برای واردات کالاهای مشروط مجوز سازمان بازرسی گمرک و سازمان صنایع وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت است.
اظهارنامه گمرکی با وانیکس
با توجه به موارد فوق تاکنون دریافته‌اید که تجارت یک امر بسیار پیچیده است و کوچکترین اشتباهی میتواند در کار شما اختلال جدی ایجاد کند. اگر شما هم در زمینه واردات و صادرات فعالیت دارید و یا می‌خواهید وارد این عرصه شوید، وجود یک شرکت که خدمات تجاری را برای شما ارائه دهد، بسیار اهمیت دارد. شرکت تجاری وانیکس با چندین سال تجربه درخشان در عرصه واردات و صادرات و همچنین امور مربوط به گمرک مثل ترخیص و حمل کالا و…. میتواند راهنمای خوبی در این زمینه برای شما باشد.
