ارتباط بین تورم و جی دی پی بسیار است و هر دو از شاخص‌های مهم اقتصادی هستند که بین آن‌ها ارتباط وجود دارد؛ هر چند که در چند سال گذشته شاهد اختلاف نظر اقتصاددانان مبنی بر رابطه بین آن‌ها بودیم. حالا چه ارتباطی بین نرخ تورم و جی دی پی وجود دارد؟! پاسخ این سوال را در ادامه بیان می‌کنیم. تا پایان همراه این مطلب از بخش آموزش اقتصادی وبلاگ کمپانی وانیکس باشید.
فهرست مطالب بررسی ارتباط بین تورم و جی دی پی:
- رابطه بین تورم و تولید ناخالص داخلی
- تاثیر تورم بر توزیع درآمد
- تاثیر جی دی پی بر توزیع درآمد
- راهکارهای بانک مرکزی برای کاهش تورم
- سخن پایانی
رابطه بین تورم و تولید ناخالص داخلی
در ساده‌ترین حالت اگر بخواهیم ارتباط بین تورم و جی دی پی را بیان کنیم، باید بگوییم که هر چقدر کشوری تولید ناخالص داخلی بیشتری داشته باشد، به تبع آن نرخ تورم نیز در آن کاهش می‌یابد؛ زیرا چنین جامعه اقتصادی علاوه بر آنکه کالاهای مورد نیاز مردم خود را تولید می‌کند در کنار آن نیز می‌تواند صادرات هم داشته باشد. به همین دلیل نیازی نیست که کالاهایی که نیاز جامعه است، به خاطر کمبود با قیمت هنگفت و دل بخواهی به فروش برسد و این مانع از ایجاد تورم می‌شود. اما باز هم در این مورد اما و اگرهایی وجود دارد.
به طور کلی شاخص جی دی پی جزو شاخص‌های مهم و سلامت اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود. به میزان تولید ناخالص داخلی در جوامع می‌توان همانند یک نتیجه آزمایش که سلامت فرد را نشان می‌دهد، نگاه کرد. اما امان از تورم! شاید بگویید چرا؟! تورم به وضعیتی از اقتصاد جامعه گفته می‌شود که سطح متوسط قیمت‌ها به همراه میزان نرخ ارز افزایش یابد و پول قدرت خرید کمتری داشته باشد. برای مثال واحد پول کشور ما ریال است و در عام از معادل آن یعنی تومان استفاده می‌شود.
امروز با ۲۵۰ هزار تومان می‌توانیم یک کیلو گوشت بخریم، اما فردا برای خرید یک کیلو گوشت باید ۳۰۰ هزار تومان پول بدهیم. این یعنی تورم؛ زیرا با همان میزان پول دیگر قدرت خرید وجود ندارد. بررسی رابطه بین تورم و تولید ناخالص داخلی به همین سادگی نیست، اول از همه اینکه هیچ گونه اتفاق نظری در جامعه برای وقوع تورم وجود ندارد. مثلا برخی معتقد هستند زمانی که نقدینگی زیاد باشد، اما هیچگونه کالایی برای عرضه نباشد، باز دچار تورم می‌شویم.
طبق این سیستم اقتصادی، قیمت کالاها به خاطر عرضه محدود افزایش می‌یابد، در این مواقع نیز تولید ناخالص داخلی یا رشد عرضه کالاها و خدمات نیز باید نیاز جامعه و کاهش قیمت برابری کند. بسیاری باور ندارند که رابطه بین تورم و جی دی پی، مطلق است؛ زیرا اغلب اوقات دولت‌ها و بانک مرکزی برای رساندن تعادل بین آن‌ها اعداد و ارقام را دستکاری می‌کند.
در اینجا متوجه شدیم که رشد سریع تولید ناخالص داخلی نیز می‌تواند برای اقتصاد جامعه خطرناک باشد؛ زیرا بدون شک با افزایش قیمت و تورم همراه خواهد شد و کاهش ارزش پول ملی نیز از عواقب آن است. بیشتر اقتصاددانان با رشد جی دی پی ۲.۵ تا ۳.۵ درصد در سال توافق دارند، به این خاطر که از وقوع عوارض جانبی منفی در جامعه جلوگیری می‌کند. معمولا برای پاسخ به این سوال که چگونه این اعداد را مشخص می‌کنند، نرخ بیکاری جامعه به میان می‌آید. معمولا کشورهایی که با اقتصاد کامل فعالیت می‌کنند با دو مورد زیر روبه‌رو می‌شوند:
- میزان تقاضای کل برای کالاها و خدمات سریع‌تر از عرضه افزایش می‌یابد و این موضوع افزایش قیمت را نیز به دنبال دارد.
- شرکت‌ها باید با توجه به قیمت کالاها و خدمات، دستمزد کارکنان را افزایش دهند که باز هم این استراتژی باعث افزایش تورم می‌شود و باز هم به ضرر مصرف‌کننده است.
تاثیر تورم بر توزیع درآمد
- معمولا در شرایط تورم، افراد بیشترین میزان درآمد را تجربه می‌کنند.
- افراد سودجو در این شرایط به قیمت کسب درآمد بیشتر، سود خود را از جیب مردم بیرون می‌کشند. چگونه؟! با فروش محصولات و کالاهای مورد نیاز مردم با قیمت بالاتر.
- گروه خاصی از مردم به خاطر افزایش سریع درآمد پولی آن‌ها به نسبت تورم، سود می‌برند.
- گروه انبوهی از جامعه به دلیل افزایش جلو جلو قیمت‌ها پیش از درآمدشان ضرر می‌کنند.
تاثیر جی دی پی بر توزیع درآمد
هنگامی که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کاهش می‌یابد، توزیع و نابرابری درآمد نیز روند نزولی را طی می‌کند. معمولا محققان این مورد را در دو دسته کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که آیا محدود رشد بهینه‌ای برای این شاخص اقتصادی مهم وجود دارد که پایین‌ترین سطح توزیع درآمد را در پی داشته باشد.
راهکارهای بانک مرکزی برای کاهش تورم
زمانی که در پی کشف ارتباط بین تورم و جی دی پی هستید، ممکن است این سوال برای شما نیز مطرح شود که آیا بانک مرکزی برای کاهش تورم هم راهکاری دارد؟! بانک مرکزی می‌تواند با چاپ اسکناس و روانه نقدینگی به جامعه به اصطلاح نرخ تورم را کاهش دهد، اما این کار نه تنها کارساز نیست، بلکه افزایش بیشتر قیمت‌ها را به همراه خواهد داشت.
یکی دیگر از راهکارهای بانک مرکزی در بیشتر کشورها این است که دستکاری اعداد و ارقام و کاهش نرخ بهره، توجه جامعه را برای دریافت وام جلب و جذاب کند. معمولا منطق پشت این راهکار، تشویق جامعه برای افزایش تولید ناخالص داخلی است. هر چند که اشکال در چنین باوری این است که معمولا باز هم افزایش قیمت‌ها را به دنبال دارد؛
زیرا با افزایش رشد اقتصادی باز هم میزان تقاضا افزایش می‌یابد و افزایش قیمت نیز از عواقب آن است. با توجه به اینکه وام گرفتن و پرداخت نرخ بهره، روشی گران‌تر است، به همین دلیل همواره توصیه می‌شود دولت و بانک مرکزی با در پیش گرفتن بهترین سیاست‌های اقتصادی تعادل ایجاد کند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا ارتباط بین تورم و جی دی پی با بررسی جوانب مختلف آن‌ها بیان کنیم. آنچه که متوجه شدیم که ارتباط مطلقی مبنی بر اینکه افزایش نرخ تولید ناخالص داخلی و به دنبال آن کاهش تورم وجود ندارد. اما بر حسب تجربه و مطالعه مقالات متعدد اینگونه برداشت می‌کنیم که اجرای سیاست‌های اقتصادی قدرتمند و تعادل در میزان نرخ جی دی پی می‌تواند از بروز تورم در جامعه جلوگیری کند. اگر به مباحث اقتصادی علاقه‌مندید می‌توانید از مقالات کمپانی وانیکس، شرکت تجاری واردات و صادرات برای افزایش آگاهی خود کمک بگیرید.
